Dịch Bắc hành tạp lục: Bài 78

Bài 78

Hoàng hà

黄河	Hoàng hà
一氣茫茫混沌前，	Nhất khí mang mang hỗn độn 1 tiền,
其來無際去無邊。	Kỳ lai vô tế khứ vô biên.
天潢巨派九千里，	Thiên Hoàng 2 cự phái cửu thiên lý,
聖主休期五百年。	Thánh chủ hưu kỳ ngũ bách niên 3.
懷古未能忘夏禹，	Hoài cổ vị năng vong Hạ Vũ 4,
至今誰復羨張騫。	Chí kim thuỳ phục tiện Trương Khiên 5.
秋中可有浮槎過，	Thu trung khả hữu phù tra quá,
我欲乘之再上天。	Ngã dục thừa chi tái thướng thiên 6.

Dịch nghĩa: Sông Hoàng Hà

Một bầu khí mênh mông trước thời hỗn độn
Không biết từ đâu đến, chẳng biết chảy về bến bờ nào
Là nhánh lớn của Sông Trời, dài chín ngàn dặm
Vào thời kì vua thánh, năm trăm năm ra đời một lần
Nhớ chuyện xưa, không thể quên vua Hạ Vũ
Đến nay còn ai muốn làm như Trương Khiên
Giữa thu mà có bè vượt sông
Ta cũng muốn cưỡi nó lên trời lần nữa

Dịch thơ: sông Hoàng Hà

Hỗn độn mang mang bầu tự nhiên

Từ đâu chảy đến chảy vô biên

Sông Trời cuồn cuộn chín nghìn dặm

Xuất thánh mỗi kỳ ngũ bách niên

Trị thủy đời ơn vua Hạ Vũ

Diệt thù ai nhớ tích Trương Khiên ?

Giữa thu lại muốn lên bè nổi

Cưỡi sóng ngang trời gặp gỡ tiên.

                           Đỗ Đình Tuân

                              (dịch thơ)

Chú thích:
* Hoàng Hà: sông lớn ở phía Bắc Trung Hoa, nước vàng. Lý Bạch viết: "Hoàng Hà chi thuỷ thiên thượng lai" 黃河之水天上來 (nước sông Hoàng Hà từ trên trời đổ xuống). Theo truyền thuyết, cứ năm trăm năm, nước sông Hoàng Hà trong lại một lần, có vua thánh ra đời, thiên hạ đại thịnh.

1. Hỗn độn : Hình thái vũ trụ khi chưa phân trời đất

2. Thiên hoàng: Tên một vì sao trên trời, gần sông Ngân Hà. Cũng có nghĩa là ao trời.

3. Ngũ bách niên: Theo truyền thuyết ngày xưa, cứ năm trăm năm, nước Hoàng Hà lại trong, đó là điềm có thánh chúa ra đời, thiên hạ được thái bình thịnh vượng.

4. Hạ Vũ: Vua Vũ nhà Hạ cho đào sông ngòi thoát nước, trừ nạn lụt cho dân.

5. Trương Khiên: Người đời Hán, theo Vệ Thanh đánh Hung nô được phong tước hầu.

6. Tái thưởng thiên: Sách Bác vật chí chép: sông Thiên Hà (tức Ngân Hà) thông với bể. Có người hàng năm đến. Tháng tám thấy bè đi qua bể, liền cưỡi lên, đi đến một tòa thành có nhiều người cư ngụ, đàn bà dệt vải, đàn ông dắt trâu uống nước ở ngoài bến. Người ta bảo người ấy đã đi đến sông Ngân Hà, gặp Chức Nữ và Ngưu Lang.

20/7/2014
Đỗ Đình Tuân