Cách đây gần ba năm, một “người đẹp xứ Đông” đã gửi cho tôi một bài thơ mời họa. Đó là bài "Tiếng Thu":
Tiếng thu dịu ngọt khúc ru êm,
Chiếc lá vàng rơi khẽ chạm thềm.
Gió thổi se se làn gió mỏng,
Mây trôi lãng đãng dải mây mềm.
Bầu trời soi bóng xanh hồ mộng,
Mặt nước in hình nguyệt sáng đêm.
Nhè nhẹ hương hoa theo gió thoảng,
Tâm hồn đa cảm mộng mơ thêm./.
Hà nội : tháng 9/2015
Cẩm Tú
Tác giả bài thơ này cũng là một học trò cũ của trường cấp 3 Hồng Quang nhưng sau chúng tôi 3 lớp. Nghĩa là khi khóa chúng tôi đã ra trường được vài tháng thì nàng mới nhập trường. Nếu sau này nàng không thành cô giáo và về dạy cùng trường thì lẽ tất nhiên tôi sẽ chẳng biết gì về nàng. Nàng không dạy văn chương, nhưng người nàng xinh, chữ nàng đẹp và tâm hồn nàng thì đa cảm. Mãi đến cuối đời khi về già nàng mới làm thơ. Tôi cũng rất thích những nét “đồng quê” trong thơ nàng:
Đây là cảnh sinh hoạt của một gia đình nông dân, lam lũ nhưng quấn túm và đầm ấm biết bao:
Đi xa mà vẫn nhớ nhiều,
Sáng rợp bóng khế, nửa chiều bóng sung.
Mùa hè chị em tắm chung,
Lội hái củ ấu nước tung trắng đầu
Buổi trưa thả chiếc cần câu,
Bắt con rô nhỏ nấu rau tập tàng.
Chiều về bên cầu rộn ràng,
Em ngồi vo gạo, Bà đang rửa trầu,
Chị băm bèo lợn phía sau,
Đàn vịt cạc cạc tranh nhau miếng mồi.
Bố mẹ lưng đẫm mồ hôi,
Xuống cầu ao thấy lòng vơi nhọc nhằn.
(Chiếc cầu ao)
Và đây là những hương vị làng quê, mùa nào thức ấy, còn lưu luyến mãi trong lòng người xa quê:
Vải thơm vườn trước ngõ sau,
Hoa sen mùa hạ đầm sâu thơm nhà.
Chuối thơm thờ cúng Ông Bà,
Mít, dứa thơm đến mấy nhà vẫn thơm,
Thơm ấm mùi thơm của rơm,
Thơm ngon, thơm dẻo bát cơm đầu mùa
Thơm mật khoai nướng đồng trưa,
Thảo thơm cô Tấm thị vừa chín cây.
Nếp thơm, thơm đĩa xôi đầy,
(Hương quê)
Những ký ức ấy trong thơ, ký ức nào cũng sống động, gợi lên cảnh sinh hoạt và hương vị làng quê bằng một thứ ngôn ngữ khá tự nhiên và hoạt bát. Những ký ức ấy thức dậy trong ta biết bao nhiêu kỷ niệm về một thời quá vãng chưa xa. Lam lũ, vất vả nghèo khó thật, nhưng trời đất trong lành, tình người ấm áp. Thương làm sao, nhớ làm sao và cũng tiếc làm sao!
Gần đây nàng lại làm cả thơ Đường luật nữa. Tôi cũng rất thích bài Tiếng Thu của nàng. Thích cái âm thanh rất nhẹ và ấm áp tình người trong “khúc ru êm”, thích cái tiếng lá vàng rơi cũng rất nhẹ “khẽ chạm thềm”. Rồi lại tiếng của một “làn gió mỏng”. Tôi cũng rất thích cái phong cảnh mùa thu trong veo và mơ màng mà bài thơ gợi ra. Tất cả, tất cả…dường như đều kết thành “hồn mộng” trong tâm hồn tác giả.
Tôi phải đi tìm tứ để họa lại bài thơ của “Người đẹp”. Thì đột nhiên một ký ức xa xăm về nàng bỗng hiện về. Thật ra thì tôi có những sáu năm hoc cùng với nàng cơ. Nhưng suốt ba năm ở cấp 2 tôi chả biết gì về nàng cả. Có lẽ vì tuy cùng trường nhưng khác lớp. Cũng có thể là do lúc ấy nàng còn bé bỏng, chưa “dậy thì” và vẻ đẹp thiếu nữ cũng chưa xuất hiện chăng? Mãi đến khi lên cấp 3, học cùng lớp với nàng thì tôi mới biết. Nhưng biết là biết vậy thôi chứ cũng chẳng quan hệ chơi bời thân thiện gì. Bởi nàng là người thành phố, con nhà giầu lại đẹp gái. Còn tôi chỉ là một anh chàng nhà quê “chân đất mắt toét”. Với tôi nàng như một “siêu phẩm” treo mãi ở trên lưng chừng giời.
Nhà nàng ở gần ngã tư Đông Thị. Mỗi sáng nàng thường qua cái ngã tư này rẽ vào phố Quang Trung um tùm bàng và san sát phố. Đi gần hết phố Quang Trung đến đầu Nguyễn Văn Tố thì nàng mới rẽ vào trường. Nàng thường mặc quần đen, áo thì khi mầu gụ, khi mầu trắng. Nàng có một mái tóc đen rất dài buông đến quá khuỷu chân. Tôi chưa bao giờ đi học cùng đường với nàng vì chúng tôi trọ học ở tận đằng Ngã Sáu. Chúng tôi thường đi theo đại lộ Hồ Chí Minh, đến vườn hoa Độc Lập, rẽ vào Phạm Hồng Thái, lại rẽ vào Bắc Sơn, đến đầu này Nguyễn Văn Tố thì cũng rẽ vào trường.
Nhiều hôm khi chúng tôi đi đến đầu này Nguyễn Văn Tố thì cũng chợt thấy nàng xuất hiện ở đầu kia. Nàng thường cum cúp đi một mình. Nàng đi đến đâu thì mọi người xung quanh đều ngước mắt nhìn. Hình như nàng muốn lảng tránh những cái nhìn như thế nên thường lơ đãng nhìn đi mãi đâu đâu. Đôi khi còn cầm sách lên che ngang một bên mày.
Tôi bèn đem cái ký ức này về nàng cắt gọt đi rồi ghép vần lại thành bài thơ "Thiếu Nữ":
Dáng ai nhè nhẹ lướt thu êm
Bước bước gót sen khẽ dạo thềm
Mắt biếc xa xôi miền lãng đãng
Vai thon hờ hững tóc buông mềm
Lơ mơ mái phố làn sương sớm
Lặng lẽ hàng bàng tắt gió đêm
Thiếu nữ bước đi ngơ ngác lối
Cho lòng ai đó rộn ràng thêm ?
08/10/2015
Thi sĩ đồng quê
Biết nàng mới có trang Fb tôi xào xáo qua lại bài thơ này, lại thêm chút hành răm mắm muối để làm một món ăn mời nàng xơi tạm.
06/08/2018
Đỗ Đình Tuân
