Anh hơn tôi ngót hai chục tuổi lại là giáo viên cùng tổ chuyên môn với tôi trong một trường cấp 3 suốt mấy năm trời nên tôi coi anh là anh bạn vong niên quả không sai. Tuy nhiên tôi và anh chẳng hề thân thiết với nhau.
Ngày đó, tôi chẳng thân thiết với bất kì người khác giới nào dẫu họ có đẹp trai, ga lăng hay tài hoa cỡ nào đi nữa huống hồ anh, một người vừa già vừa không đẹp. Là sau này tôi mới tự nhìn lại và thấy thế chứ hồi đó tôi tuyệt nhiên không quan tâm đến ai nên cũng chẳng để ý và bình giá xem ai xấu ai đẹp làm gì. Không phải tôi kiêu căng hay vô cảm đâu mà chỉ vì một lẽ thật giản đơn là tôi đã có người tình lý tưởng của tôi rồi. Tôi chết mê chết mệt chàng đến độ coi chàng là tất cả, không gì có thể so sánh nổi. Tôi có thể mất tất cả: gia đình, bầu bạn và nghề nghiệp cũng không có nghĩa lý gì nhưng nếu mất chàng thì chắc là tôi chết thật chứ chẳng chơi. Cố nhiên là chàng cũng yêu tôi như thế. Chúng tôi lại ở cách xa nhau gần 50km. Hễ có cơ hội là chàng lại đạp xe đến thăm tôi nhưng tôi vẫn thấy nhớ chàng đến se thắt ruột gan. Trừ những khi lên lớp, họp hành hay soạn bài còn lại bao nhiêu thời gian tôi đều viết thư hoặc ghi nhật kí về chàng. Chẳng thế mà chưa đầy hai năm trời xa cách, tôi đã ghi hàng mấy trăm trang nhật kí. Cho đến tận bây giờ, sau mấy chục năm trời chung sống chúng tôi vẫn gắn bó cùng nhau và chàng rất quý tập nhật kí đó nên giữ gìn cẩn thận lắm. Sở dĩ phải nói dài dòng như thế là vì tôi muốn khẳng định với mọi người rằng tôi và anh bạn vong niên kia không hề có chút thân mật nào. Vậy mà cho đến nay tôi vẫn nhớ tới anh, thuộc nằm lòng những câu thơ anh đọc thuở ấy và luôn mong một ngày nào đó sẽ gặp lại anh.
Chắc mọi người sẽ nghĩ, tôi thuộc thơ của người ta thế chắc là thơ anh ta tán tỉnh tôi hay đọc riêng cho tôi. Xin thưa ngay là ngàn lần không phải thế. Tôi gặp anh ấy lúc anh đã có hai vợ và bốn con rồi. Còn sở dĩ tôi thuộc thơ anh ấy một phần vì tôi là kẻ nhanh thuộc thơ và rất lâu quên. Nhưng phần khác vì thơ anh toàn viết về những con người, những sự việc nơi chúng tôi công tác lại có chút hài hài hom hóm, rất vui và rất duyên nữa. Chẳng hạn như khi ăn cơm nhà bếp, chị Nhiều, cấp dưỡng nấu canh trai, vừa ăn anh vừa đọc luôn:
Ăn canh cứ thấy dai dai
Nghĩ ra mới biết có trai bà Nhiều
Một lần khác, nhân việc cổng vào trường bị ngập, đi qua cứ phải sắn quần tới bẹn rồi vác xe trên vai mà lội bì bõm (ngày ấy hầu như chưa thầy cô nào có xe máy, chỉ toàn đi xe đạp thôi). Cánh con gái chúng tôi cứ gọi là cấm cung tại chỗ, đố có dám đi đâu. Các đấng mày râu cũng chỉ quanh quẩn trong trường chứ rất ngại ra ngoài. Chỉ khổ nhất là các em học sinh và các thầy cô ngoại trú. Anh cũng là một trong số những người ngoại trú đó. Khi vừa qua chỗ lội, gặp thầy hiệu trưởng và mấy thầy cô khác, anh nói vẻ gấp gáp: “Thầy cho tôi mượn chiếc bảng nhỏ”. Thầy hiệu trưởng ngỡ ngàng: “ Anh cần bảng làm gì” ? Anh nói ngay: Để tôi đề vào đó mấy câu:
Nếu ai muốn đến thăm trường
Xin mời tháo dép, cởi truồng vác xe. Mọi người ai cũng phì cười! Có lần, chị Sinh, người khá to béo phốp pháp, bị mệt nhờ anh coi hộ hai tiết làm văn. Lúc về, anh vừa ôm khệ nệ chồng vở làm bài của học sinh vừa nghê nga đọc :
Dạy hộ Sinh có một hôm
Khi về anh được một ôm đẫy đà, làm cho không chỉ mọi người mà ngay cả chị Sinh đang ốm cũng phải cười và mắng anh là ông nỡm. Còn anh thì mặt cứ tỉnh bơ vậy thôi.
Dẫu tôi với anh chẳng hề thân thiết và tôi cũng chẳng nhờ anh dạy giúp tiết nào, thế mà anh cũng vẫn làm thơ trêu chọc tôi nữa kia đấy. Số là thế này: Hồi đó cả nước đều nghèo túng, thiếu thốn và nhà trường càng nghèo. Mấy chục giáo viên nam, nữ chỉ có hai phòng tắm mà cửa chỉ là tấm phên che tạm. Một hôm tôi đang tắm thì có cơn giông ập tới , tấm phên che đổ ập vào. Tôi bất ngờ hét toáng lên và vội vàng dựng nó lên. Anh đang rửa chân tay ở bờ ao gần đó thì phải. Khi tôi tắm xong, vừa bước ra, gặp anh, anh tưng tửng đọc luôn:
Nếu như cánh cửa đổ ra
Mình đang đứng đó biết là làm sao
Một là phải nhảy xuống ao
Hai là phải quyết xông vào một phen
Để mà dựng cánh cửa lên... Rồi anh cười cười mà nói với tôi rằng: "sau cụm từ (dựng cánh cửa lên) là dấu ba chấm đấy nhé; và khi đã dựng cửa lên tớ chả dại gì đứng ngoài đâu". Tôi còn trẻ nên xấu hổ lắm chẳng dám đùa chi mà chỉ lý nhí nói rằng : "nhưng cánh cửa đổ vào chứ có đổ ra đâu". Tưởng thế là thôi, ai ngờ đến sáng hôm sau anh lại làm một bài khác :
Tắm xong đang lúc thay quần
Nào ngờ gió giục mây vần đến nơi
Làm cho cửa đổ quần rơi
Thế là cả cái sự đời trơ ra. Và đọc luôn cả hai bài khoe với mọi người rồi còn thuật lại cả cái sự tình dẫn tới hai bài thơ đó nữa khiến tôi ngượng chín cả người mà chẳng biết thanh minh thanh nga làm sao nữa. Thế đã yên đâu, hồi đó ở nhà tập thể, tôi và một chị dạy toán ở phòng đầu, phòng thứ hai là anh và một giáo vên nữa, phòng thứ ba là của hai cô nữ khác… Anh vốn là dân ngoại trú, ít khi ở lại trường. Tối đó họp chi bộ hơi khuya, anh ngủ lại và sáng hôm sau cứ nhìn thấy ai trong số bốn người nữ chúng tôi ở cạnh phòng anh, anh đều nháy mắt và đọc:
Phòng nàng ở cạnh phòng tôi
Cách nhau một bức tường vôi mỏng tèo
Đêm nào tôi cũng muốn trèo
Nhưng sợ thiên hạ eo sèo lại thôi
Chém cha cái bức tường vôi. Thế thì có khổ cho bốn chị em chúng tôi không cơ chứ. Hồi đó còn ít tuổi nên tôi có cảm giác là bị xúc phạm và khá mất cảm tình với anh. Các chị khác lớn tuổi rồi nên họ chẳng ngại ngần gì mà không trêu lại anh. Tuy nhiên họ không trêu lại bằng thơ. Còn tôi thì cứ im thin thít. Thấy vậy anh càng hay trêu tôi. Có lần anh bảo: cô Thu ơi, tôi yêu đã nhiều lại lấy vợ hai lần rồi nhưng chưa ai yêu tôi như cô yêu chàng T. Nếu gặp ai yêu tôi như thế thì tôi sẽ bỏ lại tất cả để trao cuộc đời tôi cho nàng. Lần này thì tôi phản pháo ngay: "Tại anh có yêu ai hết lòng đâu mà anh đòi hỏi người ta đáp lại hết lòng? Gieo nhân nào gặt quả ấy mà anh". Có lẽ không chấp với trẻ con nên anh không nói gì cả và từ đó cũng ít trêu tôi hơn.
Không chỉ làm thơ trêu chọc mọi người, anh còn làm thơ tự trào chính bản thân mình nữa. Ngày ấy thiếu thốn lắm nên các anh chị có gia đình riêng rồi thường hay nhặt nhạnh các thứ lặt vặt của trường về cơi nới thêm cái bếp của gia đình mình hoặc đóng thêm chiếc giường, chiếc bàn hay cái tủ con chẳng hạn. Anh ở ngoại trú nên chẳng nhặt nhạnh những thứ đó bao giờ. Nhưng nhiều khi có giờ cả ngày nên phải ở lại trường ăn cơm trưa. Tiếc tiền, không muốn báo cơm nhà bếp anh thường mang gạo ở nhà với chút muối vừng hoặc miếng cá kho đi rồi tự nấu cơm ăn. Đã nấu ăn thì phải đun nhờ bếp than của trường. Thế là anh đọc thơ:
Người bảo ông tham, ông chăng tham
Tre ông không lấy bếp không làm
Nhà không bàn ghế không giường tủ
Ông chỉ đun nhờ mỗi tý than
Người bảo ông tham, quả có tham
Không tham sao gái cứ theo tràn
Lấy vợ hai lần mà chửa chán
Bốn con rồi còn tắt còn ngang
Nghe xong mấy câu thơ tự trào này, quả thực là tôi có cảm tình với anh hơn, nói đúng ra là đỡ ghét anh hơn. Bởi khi đó tôi nghĩ anh chỉ cười cợt trêu đùa mọi người cho vui thôi chứ không có ác ý gì. Đến chính bản thân mình anh còn cười nhạo nữa kia mà. Vả lại qua những vần thơ tự trào này tôi thấy anh trung thực lắm ý. Bởi vì chuyện anh đã có hai vợ và bốn con thì ai cũng biết rồi. Nhưng chuyện anh "ngang tắt " thế nào thì ai mà biết được. Thế nhưng anh dám công khai thừa nhận đấy thôi. Ngày ấy, chuyện ngang tắt này bị coi là xấu lắm chứ chẳng nhẹ nhàng như bây giờ đâu.
Sau này tôi không dạy ở trường đó nữa, nghe người ta kể lại rằng: Anh đã có thêm một cậu con trai nữa là 5 con trai của hai đời vợ đầu, rồi lại bỏ vợ và lấy chị cấp dưỡng của trường. Nhưng đó là chị Tản chứ không phải chị Nhiều, người mà anh từng làm thơ trêu về bữa canh trai thuở nào. Họ còn kể rằng tính anh vẫn lếu tếu như thế. Ngoài chị Tản cấp dưỡng, trường còn hai cô giáo nữa cao tuổi mà chưa lập gia đình, anh lại trêu:
Cô Hiếu , cô Tản, cô Trình
Ba cô rập rình cùng muốn lấy tôi
Cô Tản tôi đã lấy rồi
Cô Trình, cô Hiếu là tôi để dành
Giờ thì anh có tất cả bảy người con. Lại nghe đâu cháu nào cũng trưởng thành và khá giả cả. Thôi cũng mừng cho anh. Một người vui tính, có tài ứng tác, "xuất khẩu thành chương" nhưng lại thật long đong lận đận về chuyện tình duyên”. Mỗi lần kể chuyện về anh , tôi thường chép miệng và nói như vậy. Nhưng những đấng tu mi nam tử, (kể cả ông xã tôi) thì lại bảo : “ Long đong cái nỗi gì?. Ông ấy thật là đào hoa đấy chứ!” hoặc: “ Tôi cũng thích được long đong như ông ấy đây”!
23/11/2022
Song Thu
