MÙA HẠ TRONG TÔI

Ghi chú: ảnh lớp chụp tại Trường Sư Phạm và ảnh

 toàn khóa tại Thanh Hóa nhân kỉ niệm 50 năm tựu trường

(Từ trước đến nay, Thị cứ tự nhận mình chậm như Rùa. Giờ mới thấy điều này sai bét nha. Chứ không à? Dù chậm thế nào thì Rùa vẫn luôn sinh nở đúng mùa. Còn Thị, thì từ mùa hạ đến giữa mùa thu mới sinh xong đứa con tinh thần về mùa hạ đó nha. Vì thế phải nói là Thị chậm hơn Rùa nhiều mới đúng. Qua trung thu rồi, Thị xin trình làng đứa con tinh thần MÙA HẠ TRONG TÔI của Thị đây. Kính mời mọi người ngó xem con Thị ra răng ha)

     Có lẽ trên dải đất hình chữ S này, miền Bắc thể hiện rõ nét nhất  bốn mùa: xuân, hạ, thu, đông. Mỗi mùa đều có một vẻ đẹp riêng. Dẫu các văn nhân, thi sĩ hay viết nhiều về mùa xuân và mùa thu. Tôi lại đặc biệt có ấn tượng với mùa hạ .

    Nhớ ngày còn bé, có lần, mẹ tôi nhìn hàng cây trong vườn nhà và nói: “Đúng là xuân sinh, hạ trưởng, thu thu, đông tàn. Nhìn vườn cây mùa hạ mát mắt thật”. Vốn hay hóng hớt và vặn vẹo, tôi hỏi thế là thế nào hả mẹ? Mẹ tôi giải thích đại thể là mùa xuân cây bắt đầu đâm chồi nảy lộc, mùa hạ các lộc đó đã lớn lên, đã trưởng thành, cành lá vươn dài, sum suê xanh tốt, mùa thu thì cây chững lại cứng cáp hơn nhưng lá dần dần chuyển sang màu vàng, đến mùa đông lá vàng rụng xuống, cứ thế cây cối tuần hoàn trong bốn mùa mà lớn lên con ạ. Ngày ấy, như một tiềm thức, tôi đã thốt lên: Con thích cây mùa hạ vì nó sum suê và rợp mát. Mẹ tôi chỉ cười. Dù trước kia hay bây giờ, lúc nào tôi cũng thấy về mùa hạ cây cối thật căng trào nhựa sống, vạm vỡ và cường tráng như một chàng lực sĩ. Những lúc đi trong nắng hè gặp con đường rợp bóng cây, thoảng nhẹ vài con gió thổi, cành lá rì rào như những khúc tâm tình dịu ngọt; lúc đó dưới ánh nhìn của tôi, hàng cây giống như người thiếu nữ đẹp dịu dàng mà tinh tế làm mát hồn người giữa oi nóng ngày hè, hoặc giống như người mẹ hiền dang cánh tay dài quạt mát cho cả một đàn con. Thế rồi, từ niềm yêu thích cây xanh trong mùa hạ, tôi thích mùa hạ tự lúc nào không hay. Tôi thích mùa hạ vì khi đó, chúng tôi được nghỉ hè. Tha hồ mà đánh chuyền đánh chắt. Tha hồ mà tắm suối, tắm sông , ngụp lặn cho thỏa thích. Bấy giờ, cảnh trí còn hoang sơ. Cứ mỗi trận mưa mùa hạ là lũ suối ào về. Con suối vốn ngày thường nhỏ bé, hiền lành và trong veo. Thế mà chỉ cần một trận mưa rào thôi, là nước từ tận đẩu tận đâu hồng hộc đổ về khiến dòng suối rộng ra mênh mông giống như sông. Nước suối ngầu ngầu đục và cuốn theo đủ thứ lá cây, ngọn cỏ, thậm chí cả những khúc gỗ nữa vào trong dòng chảy của nó. Tôi chẳng sợ mà vẫn mê mải ngắm nhìn trong yêu thích đến mê ly. Nhiều lần chúng tôi còn lợi dụng lúc bố mẹ vắng nhà rủ nhau bơi qua suối lũ đầy hứng thú ấy chứ. Chúng tôi ngược lên trên đoạn muốn sang một chút rồi thả người theo dòng nước từ từ xuôi xuống và bơi sang đúng bến . May phúc là lần nào cũng trót lọt. Giờ nghĩ lại mà thấy rợn người, nhỡ ra một khúc gỗ trôi theo lũ mà va vào đầu thì coi như xong đời đấy! Sau khi lũ suối rút đi, hai bên bờ suối coi như được bồi đắp phù sa. Chúng tôi lại rủ nhau đi đào măng. Những bụi tre mọc bên suối mới hôm nào còn khô khang khảng, xác xơ giờ như được phù phép, lá tre xanh mềm mại và bên gốc những mầm măng đội đất sa nhú lên đầy sức sống. Chúng tôi gạt lá mục, bới đất đào xuống lấy tận củ. Những cây măng to bự, vỏ nâu, ruột trắng nõn trông ngon vô cùng. Lần nào, hai chị chị em tôi cũng khoác về một bị nặng. Mẹ thái miếng ra, luộc lên rồi phơi khô đến tết nấu với móng giò hoặc xương lợn thì cứ gọi là ngon quắt lưỡi. Trên gác bếp nhà tôi, treo từng bọc lớn bọc nhỏ măng khô để ăn dần và mang về quê cũ dưới xuôi biếu họ hàng nữa chứ. Đúng mùa măng thì tha hồ ăn măng tươi luộc , muối chua hay xào tỏi còn măng ninh xương thì chỉ hôm nào có giỗ hoặc có khách mới được ăn.

     Nhiều người cứ than rằng, mùa hạ nắng lửa, mưa dầu mệt lắm. Nhưng tôi lại yêu luôn cả cái nắng và cái mưa trong mùa hạ mới kì nha. Tôi thích đất trời mùa hạ khi lập cơn mưa vì nó kì vĩ tráng lệ và vần vũ hùng dũng như một trận chiến oanh liệt đầy hào khí. Cái này có lẽ tôi có cái nhìn giống thơ Trần Đăng Khoa hồi bé “ Ông trời mặc áo giáp đen/ Ra trận/ Muôn nghìn cây mía múa gươm/ Kiến hành quân đầy đường/ Lá khô/ Gió cuốn/ Bụi bay cuồn cuộn…Sấm ghé xuống sân khanh khách cười…”Thế rồi đến lúc đổ mưa, cái mưa mùa hạ cũng thật diệu kì. Nó ào ào, dào dạt. mạnh mẽ xối nước xuống trần gian cho đồng ruộng no nước, cây cối thỏa thuê, người người mát mẻ rồi lại nhanh chóng tạnh luôn chứ không lây rây như mưa xuân, không dầm dề não nuột giống mưa thu. Khi tạnh mưa, đất trời quang quẻ, thanh sạch và trong lành đến ngây thơ. Không yêu sao được những trận mưa mùa hạ như vầy?! Còn cái nắng mùa hạ, tuy có gắt gao và nhiều lúc oi nồng khiến người lao động đầm đìa mồ hôi và mệt mỏi rã rời thật đấy. Nhưng thuở trẻ nít, bọn tôi có hãi gì cái nắng ấy. Chúng tôi len lén trốn bố mẹ ra khỏi nhà tìm nhựa mít dính chuồn chuồn. Những chú chuồn chuồn ông to kệu hoa văn vàng đen đẹp mê ly. Rồi những chú chuồn chuồn ớt đỏ chót cũng khó lòng thoát khỏi tay bọn trẻ chúng tôi. Chúng tôi mang về thi nhau xem ai được nhiều hơn rồi nâng niu ngắm nghía, chán chê lại thả ra cho chúng về nơi của chúng chứ không làm hại bất kì chú chuồn chuồn nào. Lớn hơn chút nữa thì những ngày nắng to, nước ruộng nóng rẫy lên làm “Chết cả cá cờ/ Cua ngoi lên bờ” chúng tôi lại rủ nhau đi bắt cua bò cá ngáp. Rìa bờ cỏ hoặc trên những ngọn lúa, chúng tôi tha hồ tóm những chú cua trốn nắng, còn trong các hang cua thì những chú cá cờ, cá riếc chui vào, bị chúng tôi vốc ra từng nắm . Khi đã đầy giỏ, chúng tôi hí hửng mang về. Có khi tham lam còn bắt thêm để dắt cua vào cạp quần đến xệ ra ấy chứ. Tối đến lại tha hồ ăn canh cua, cá kho, ngon phải biết!

    Không chỉ có mưa nắng nồng nàn, cây xanh rợp bóng, mùa hạ còn hút hồn tôi bởi những loài hoa. Đầu mùa hạ là hoa gạo thắp lửa bên đường , tiếp theo là hoa phượng đỏ rực sân trường, là bằng lăng hồng tươi nơi góc phố và hoa sen vừa thanh tao vừa ngan ngát trong đầm. Còn những trái ngọt trĩu cành của mùa hè thì khỏi phải bàn, vừa đa dạng phong phú vừa thơm ngon đến đê mê. Nhớ thuở chăn trâu cắt cỏ, mùa hạ, chúng tôi hay ăn quả me rừng, dẫu chua chua chan chát lúc ban đầu nhưng sau đó thì ngọt mát rất sâu nơi cuống họng giúp giải khát trong cái nắng hè thật tuyệt vời. Rồi chúng tôi còn chui tít vào rừng tìm quả tầu tấu vàng ươm, long lanh như những quả duối dưới xuôi nhưng ngọt lịm rất thú vị; lại còn những quả lạc tiên vàng đậm được bọc trong chiếc lồng lưới đẹp như xiêm áo cô tiên mới thơm ngon làm sao! Trong vườn nhà ngày đó thì bạt ngàn dứa, mít, quéo, ổi, nhãn… mỗi loài một vị riêng nhưng ấn tượng chung là vừa rất ngọt ngon vừa thơm ngạt ngào.

    Tất cả hương vị, sắc màu, và kỉ niệm đẹp về mùa hạ của một thời cứ nồng nàn mãi trong tôi để giờ đây, đã vào tuổi xưa nay hiếm, tôi vẫn yêu mùa hạ đến vô cùng!

Sao Đỏ 2-10-2023

Song Thu