Điểm diện nhà văn nhà thơ 57: Võ Huy Tâm

57. Võ Huy Tâm

     (1926-1996)

Đem than từ vùng mỏ
Về bán tại thủ đô
Bị đập chiếc cán búa
Hoá ra thằng ngẩn ngơ.

                 Xuân Sách

 

Nhà văn Võ Huy Tâm... "vô tâm"

Nhà văn Võ Huy Tâm (1926-1996), sinh tại Nam Định nhưng làm phu mỏ nhiều năm ở Quảng Ninh. Ông bước vào nghề văn khá lạ với vốn văn hóa chưa qua bậc tiểu học. Tác phẩm đầu tay của ông là tiểu thuyết "Vùng mỏ", dày ngót 500 trang, được giải thưởng Hội Văn nghệ Việt Nam năm 1952.

   Nhà văn Võ Huy Tâm trong bộ đồ nghề công nhân mỏ

                               

          Mới đầu "Vùng mỏ", chỉ là những trang ghi chép, trang nhật ký tố cáo sự hà khắc của cai mỏ, nêu cao tinh thần đấu tranh, đòi tăng lương giảm giờ làm, bóc trần tội ác bóc lột của bọn thực dân Pháp. Sau ông được cử đi học lớp bồi dưỡng viết văn. Võ Huy Tâm có tới hàng chục cuốn tiểu thuyết, tập truyện ngắn, tập thơ, kịch bản phim và truyện viết cho thiếu nhi, là hội viên sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1957. Năm 2001, ông được tặng giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật đợt một.

        Năm 1970, ông về làm trưởng ban văn xuôi tuần báo Văn Nghệ. Có một cái tết, cơ quan phân phối mấy kg thịt lợn để mang về cho vợ con ở Quảng Ninh. Thịt được phân cho nhà văn từ 29 tết. Ông đạp xe từ Hà Nội đến thị xã Hải Dương thì trời tối, lại mệt. Không về ngay Quảng Ninh được, ông đành vào nhà một người quen ở đây, đưa tặng phần thịt và nói: "Tối hôm nay tôi ăn tết với gia đình ở đây, gia đình lấy mà cho tôi góp phần cỗ tí chút".
       Thế là giao thừa năm Bính Tý ấy, Võ Huy Tâm đón giao thừa nhà bạn ở Hải Dương, trưa mồng 1 tết mới đạp xe về Quảng Ninh và đến mồng 3 tết mới về đến nhà ở Cẩm Phả.

         Ngày ấy, Võ Huy Tâm và Ngô Văn Phú cùng ăn cơm ở bếp ăn tập thể của báo. Vợ con Võ Huy Tâm vẫn ở Quảng Ninh. Đầu tháng lĩnh lương ông tiêu pha rủng rỉnh... Cuối tháng lại ăn cơm chịu, có tháng quên thanh toán để nhà bếp nhắc. Trong cơ quan, Võ Huy Tâm thường chơi cờ tới khuya với Ngô Ngọc Bội cùng tổ văn. Để khỏi quên bàn thắng, bàn thua giữa hai đối thủ - ván được ván thua, Võ Huy Tâm phải lấy phấn gạch lên bàn. Biết những chuyện hay quên của Võ Huy Tâm, hai nhà thơ Vĩnh Mai và Ngô Văn Phú ở tổ thơ đã "tóm lược" viết chung một bài thơ vịnh để tặng Võ Huy Tâm với tựa đề:

"Võ Huy Tâm... vô tâm".

"Chính tên đích thực: Võ Vô Tâm
Chén đủ gà quay với thịt hầm
Truyện ngắn, truyện dài dăm  bẩy cái
Cháo lòng, chè chén, nợ quanh năm
Đánh cờ đến nỗi quên thua thắng
Phấn trắng đem ra... vạch trắng bàn".

Võ Huy Tâm nghe hai nhà thơ đồng nghiệp ở báo Văn Nghệ đọc, ông không phản ứng gì mà chỉ cười hề hề lấy làm vui.

                                      LÊ HỒNG THIỆN