Bài 98
Kinh Kha cố lý
荊軻故里
|
Kinh Kha cố lý
|
白虹貫日天漫漫
|
Bạch hồng 1
quán nhật thiên man man
|
風蕭蕭兮易水寒
|
Phong tiêu tiêu hề Dịch Thủy
2 hàn
|
歌聲慷慨金聲烈
|
Ca thanh khảng khái kim thanh liệt
|
荊軻從此入秦關
|
Kinh Kha tòng thử nhập Tần quan
|
入秦關兮持匕首
|
Nhập Tần quan hề trì chủy thủ
|
六國深仇一引手
|
Lục quốc thâm cừu nhất dẫn thủ
|
殿上卒然一震驚
|
Điện thượng thốt nhiên nhất chấn kinh
|
左右手搏王環柱
|
Tả hữu thủ bác vương hoàn trụ
3
|
階下舞陽如死人
|
Giai hạ Vũ Dương 4
như tử nhân
|
神勇毅然惟獨君
|
Thần dũng nghị nhiên duy độc quân
|
縱然不殺秦皇帝
|
Túng nhiên bất sát Tần hoàng đế
|
也算古今無比倫
|
Dã toán cổ kim vô bỉ luân
|
怪底行蹤原市隱
|
Quái để hành tung nguyên thị ẩn
|
曾與燕丹無夙分
|
Tằng dữ Yên Đan 5
vô túc phận
|
殺身只為受人知
|
Sát thân chỉ vi thụ nhân tri
|
徒得田光輕一刎
|
Đồ đắc Điền Quang 6
khinh nhất vẫn
|
可憐無辜樊於期
|
Khả liên vô cô Phàn Ô Kì 7
|
以頭借人無還時
|
Dĩ đầu tá nhân vô hoàn thì
|
一朝枉殺三烈士
|
Nhất triêu uổng sát tam liệt sĩ
8
|
咸陽天子終巍巍
|
Hàm Dương 9
thiên tử chung nguy nguy
|
燕郊一望皆塵土
|
Yến giao nhất vọng giai trần thổ
|
秋日秋風滿官路
|
Thu nhật thu phong mãn quan lộ
|
市上歌聲不復聞
|
Thị thượng ca thanh bất phục văn
|
易水波流自今古
|
Dịch Thủy ba lưu tự kim cổ
|
故里枳棘縱復橫
|
Cố lí chỉ cức tung phục hoành
|
只有殘碑猶未傾
|
Chỉ hữu tàn bi do vị khuynh
|
莫道匕首更無濟
|
Mạc đạo chủy thủ canh vô tế
|
楬竿斬木為先聲
|
Yết can trảm mộc 10
vi tiên thanh
|
Dịch nghĩa: Làng cũ của Kinh Kha
Cầu vồng trắng vắt ngang mặt trời, bầu trời mênh mang
Gió thổi hắt hiu, chừ, sông Dịch lạnh
Tiếng ca khảng khái, tiếng thép rít
Kinh Kha vào ải Tần ở chỗ này
Vào ải Tần, chừ, cầm chủy thủ
Thù sâu sáu nước gửi vào một tay
Trên cung điện bỗng nhiên kinh động
Quan tả hữu tay không bắt, vua chạy vòng quanh cột
Dưới thềm, Vũ Dương như người đã chết
Thần dũng hiên ngang chỉ có mình ông
Dù chẳng giết được Tần hoàng đế
Tính xưa nay không có người sánh bằng
Lạ thay, vốn dấu kín hành tung giữa chợ
Không từng có duyên nợ gì với Yên Đan
Liều thân chỉ vì được người biết đến mình
Luống được Điền Quang nhẹ đâm cổ chết
Khá thương Phàn Ô Kỳ chẳng tội tình gì
Cho mượn đầu không hẹn kỳ trả lại
Một sớm ba liệt sĩ chết oan
Mà ngôi thiên tử ở Hàm Dương cuối cùng vẫn cao ngất ngưởng
Đất Yên nhìn toàn đất bụi
Nắng thu gió thu đầy quan lộ
Trong chợ không còn nghe tiếng ca nữa
Sông Dịch chảy mãi xưa nay
Làng cũ cây chỉ, cây gai mọc ngang dọc
Chỉ có cái bia tàn chưa đổ
Chớ nói rằng cây chủy thủ chẳng ích gì
Nó dẫn đầu cho việc trương sào, chặt cây (làm cờ, làm giáo khởi nghĩa)
Gió thổi hắt hiu, chừ, sông Dịch lạnh
Tiếng ca khảng khái, tiếng thép rít
Kinh Kha vào ải Tần ở chỗ này
Vào ải Tần, chừ, cầm chủy thủ
Thù sâu sáu nước gửi vào một tay
Trên cung điện bỗng nhiên kinh động
Quan tả hữu tay không bắt, vua chạy vòng quanh cột
Dưới thềm, Vũ Dương như người đã chết
Thần dũng hiên ngang chỉ có mình ông
Dù chẳng giết được Tần hoàng đế
Tính xưa nay không có người sánh bằng
Lạ thay, vốn dấu kín hành tung giữa chợ
Không từng có duyên nợ gì với Yên Đan
Liều thân chỉ vì được người biết đến mình
Luống được Điền Quang nhẹ đâm cổ chết
Khá thương Phàn Ô Kỳ chẳng tội tình gì
Cho mượn đầu không hẹn kỳ trả lại
Một sớm ba liệt sĩ chết oan
Mà ngôi thiên tử ở Hàm Dương cuối cùng vẫn cao ngất ngưởng
Đất Yên nhìn toàn đất bụi
Nắng thu gió thu đầy quan lộ
Trong chợ không còn nghe tiếng ca nữa
Sông Dịch chảy mãi xưa nay
Làng cũ cây chỉ, cây gai mọc ngang dọc
Chỉ có cái bia tàn chưa đổ
Chớ nói rằng cây chủy thủ chẳng ích gì
Nó dẫn đầu cho việc trương sào, chặt cây (làm cờ, làm giáo khởi nghĩa)
Dịch thơ: Làng cũ của
Kinh Kha
Cầu vồng trằng ngang trời mênh mang
Gió hiu hiu chừ Dịch Thủy buốt
Lời ca khẳng khái tiếng thép rít
Kinh Kha từ đây vào ải Tần
Vào ải Tần chừ cầm gươm ngắn
Thù sâu sáu nước một tay cầm
Trên cung điện đột nhiên hoảng hốt
Tả hữu tay không, vua quanh cột
Dười thềm Vũ Dương như chết rồi
Mình ông thần dũng vẫn đường đột
Dẫu không giết được Tần Thủy Hoàng
Xưa nay chưa ai đã sánh bằng
Lạ thay hành tung dấu ngoại chợ
Chưa từng Yên Đan có duyên nợ
Liều thân muốn người biết đến mình
Lại có Điền Quang đâm nhẹ chết
Khá thương khi không Phàn Ô Kỳ
Cho người mượn đầu không hẹn trả
Một buổi chết hoài ba liệt sĩ
Hàm Dương thiên tử vẫn ngôi cao
Đất yên nhìn khắp đều cát bụi
Nắng thu gió thu đầy đường quan
Trong chợ không còn nghe tiếng hát
Dịch Thủy chảy hoài suốt xưa nay
Cây chỉ cây gai mọc làng cũ
Và một cây bia tàn chưa đổ
Chớ bảo gươm ngắn không ích gì
Dẫn đầu dân theo dựng cờ nghĩa.
Đỗ Đình Tuân
(dịch thơ)
Chú thích:
* Kinh Kha: Kinh
Kha người nước Vệ. Được Thái tử Đan nước Yên tin dùng, sang Tần uy hiếp Tần
Vương Chính 秦王政
(Tần Thủy Hoàng 秦始皇).
Có 2 người thích: ha uy di, Kiem Khach
1. Cầu vồng (mống) trắng. Tục ngữ Việt nam: "Mống
vàng thời nắng, mống trắng thời mưa. Mống cao gió táp, mống rạp mưa dầm".
2. Sông phát nguyên từ Dịch Huyện, tỉnh Hà Bắc, chảy về phía
đông, đến địa phận huyện An Định. Kinh Kha hát: "Gió vi vu chừ, sông
Dịch lạnh tê, Tráng sĩ một đi chừ, không trở về" (Phong tiêu tiêu hề
Dịch Thủy hàn, Tráng sĩ nhất khứ bất phục phản 風蕭蕭兮易水寒,
壯士一去不復返 ).
3. Bị Kinh Kha đuổi theo để đâm, vua Tần chạy quanh cái cột.
4. Tần Vũ Dương được Tháí tử Yên Đan 燕丹 cử đi theo giúp sức Kinh Kha. Tới trước bệ rồng, Vũ
Dương thất sắc run rẩy.
5. Thái tử Đan, con của Yên Vương Hỉ 燕王喜, bị đưa sang Tần 秦
làm con tin, giận Tần Vương là bạn chơi hồi nhỏ, bỏ trốn về nước.
6. Người tiến cử Kinh Kha với Thái tử Đan. Tự đâm cổ chết để
khích lệ Kinh Kha và tỏ chữ tín với Yên Đan.
7. Phàn Ô Kỳ ?
8. Tức Điền Quang, Phàn Ô Kỳ và Kinh Kha.
9. Kinh đô nước Tần. Tức Vị Thành cũ, ở phía đông bắc Trường
An Thị 長安市, tỉnh Thiểm Tây 陝西 bây giờ. "Hàm Dương
thiên tử" chỉ vua Tần
10. Tần Thủy Hoàng vô đạo. Trần Thiệp cùng Ngô Quảng khởi
nghĩa. Dân hưởng ứng chặt cây làm gậy, trương sào làm cờ. (Sử ký Tư Mã Thiên,
Giản Chi và Nguyễn Hiến Lê dịch, Lá Bối xuất bản, Saigon, Việt Nam, 1972, trang
541-544).
26/7/2014
Đỗ Đình Tuân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét