Bài thơ của một ông lão hàng xóm

     

Đó là bài “Vườn xuân” của bác Cao Đức Lương. Bác Cao Đức Lương người xã An Lạc. Vì có vợ con công tác trong Trường cơ khí, nên năm 1992, khi về hưu bác mới về khu tôi ở. Nhà bác ở rất sâu, mãi tận xóm trong sau trường cơ khí. Mùa xuân năm 1994 bác có nộp tôi một bài thơ để tham gia sinh hoạt CLB. Đó là bài Vườn xuân:

Trải qua một vụ đông tàn

Ngày xuân lại đến nắng tràn vườn xuân

Đồng tiền tươi nở trước sân

Đầu nhà cây quéo tầng tầng trổ bông

Mít non ríu rít như sung

Bám đầy cành cội hay không hỡi bà ?

Chặt hồng vải nhãn thêm ra

Đội quân chủ lực cây na đầy vườn

Ông bà sớm tối chăm nom

Bón phân làm cỏ cho vườn xinh tươi

Đợi mùa hái quả mà vui

Có tiền cải thiện thêm tươi tuổi già

Lại thêm thả một đàn gà

Phần thu hoạch trứng còn là sinh sôi

Đón xuân gà béo hoa tươi

Chén mừng ngồi ngẫm vui đời là đây.

                                Ngày 5/2/1994

                                Cao Đức Lương

Bài thơ tả rất thực cảnh vườn nhà bác: khóm đồng tiền trước cửa, cây quéo đầu nhà, cây mít sau bếp…và chủ yếu là na dai. Và như một lẽ tự nhiên, bác cũng đã vô tình tự họa chân dung bác: một ông già dắt vợ đi thăm vườn, chỉ trỏ vừa như tính toán kế sách làm ăn, nung nấu một “mô hình sản xuất” lại vừa hy vọng vui chờ ngày hái quả. Nhưng điểm bừng sáng nhất của bài thơ nằm ở hai câu kết:

Đón xuân gà béo, hoa tươi

Chén mừng ngồi ngẫm vui đời là đây

Thịt gà thì thật ngon, hoa tươi thì thật đẹp và nhất là niềm vui được thụ hưởng thành quả lao động do chính tay mình làm ra của con người thì vừa tràn đầy, vừa thánh thiện. Cái hình ảnh đầy thơ ấy đã đọng mãi trong ký ức tôi không phai nhạt nữa.

Năm 1995, bác chuyển ra phố ở, khu vườn nhà trong xóm bác chuyển nhượng cho một người thân họ hàng gì đó bên đằng vợ, mới ở miền Nam chuyển cư ra. Cũng từ đó tôi không thấy bác đi sinh hoạt thơ và tôi với bác cũng không có điều kiện gần gũi nữa.

Ngày 17/1/1998 bác qua đời mới ở tuổi sáu mươi. Chúng tôi biết tin thì đã muộn, không trực tiếp đi viếng bác được. Nhưng nhớ tới bài thơ của bác,một buổi chiều  mùa xuân năm ấy (1998) tôi có dạo qua thăm lại vườn bác. Căn nhà bác thì vẫn như cũ nhưng cảnh vườn thì đã hoàn toàn đổi khác: hàng rào tre hóp dây trước cửa không còn. Nó được thay bằng tường gạch. Cây quéo đầu nhà không còn, vườn na cũng không còn…Chủ lạ nên tôi không vào nhà, chỉ đứng ngoài đường vẩn vơ nhìn ngắm. Chiều đó trời lại mưa nên càng buồn.Đêm đó tôi thao thức không ngủ, có viết bài “Thăm lại vườn xuân”, xem như một lời ai điếu viếng vọng hương hồn bác:

Bác ra phố ở lâu rồi

Vườn xưa đã chuyển tay người thân quê

Âm thầm lặng lẽ bác đi

Mảy may không góp thêm gì cho thơ

Yêu vần thơ đẹp năm xưa

Thăm vườn tôi đứng ngẩn ngơ bên đàng

Chiều xuân không thấy nắng tràn

Lưa thưa mưa bụi giăng màn trời cao

Đời người như giấc chiêm bao

Năm xưa thế ấy nay nào còn chi

Hỡi người Phật quốc an quy

Vườn xuân năm cũ có đi theo người ?

Trong tôi bác mãi mỉm cười

Chén mừng đọng một niềm vui khôn tàn.

                                    Xuân 1998

                                  Đỗ Đình Tuân

Cũng tương tự như trường hợp bác Bùi Ngọc Quyết, bác Cao Đức Lương vốn là người ít tiếp xúc với văn chương và chắc cũng không nghĩ có ngày mình sẽ làm thơ và làm được thơ hay. Ấy vậy mà các bác ấy vẫn viết được những vần thơ khá đẹp khắc sâu mãi  trong ký ức của tôi. Qua trường hợp bác Lương, bác Quyết tôi chợt nghĩ: hình như trong mỗi con người đều có ít nhất một bài thơ đẹp.

11/3/2012

Đỗ Đình Tuân