Chí Linh phong vật chí (Tiếp theo)

  (Trang 11 và 12)

 

            PHONG CẢNH NHÂN VẬT HUYỆN CHÍ LINH

                    PHONG CẢNH TRONG HUYỆN CA

Dịch âm:    Chí Linh bách lý phân cương giới

Địa chí tàng tiềm minh ký tái

Đông liên Hiệp Sơn thủy trung lưu

Tây tiếpThanh Lâm giao dã ngoại

Năm tức Thanh hà dữ Thanh Lâm

Bắc liên Lạng Giang đồ cụ tại

Thất tổng phân cư giám đại xuyên

Hà Nam, Hà Bắc cổ danh truyền

Thôn xã sổ cai lục thập ngũ

Bán cư sơn dã bán bình điền.

Dịch nghĩa:

Huyện Chí Linh trăm dặm dây chia rõ bờ cõi

Sách địa chí từ xưa đã ghi chép rõ ràng

Phía đông liền huyện Hiệp Sơn giữa có dòng sông

Phía Tây giáp huyện Thanh Lâm ngoài cánh đồng rộng rãi

Phía nam tức là huyện Thanh Hà với huyện Thanh Lâm

Phía bắc tới phủ Lạng Giang bản đồ còn đó

Bảy tổng chia ra ở hai bên sông lớn

Hà Nam, Hà Bắc tên gọi xưa còn truyền lại

Gồm có 65 thôn xã

Nửa ở miền rừng núi, nửa ở miền đồng bằng.

Dịch thơ:

Chí Linh trăm dặm cõi bờ

Ghi trong địa chí từ xưa rõ ràng

Cách sông đông giáp Hiệp Sơn

Tây Thanh lâm huyện đồng bằng bao la

Nam Thanh Lâm với Thanh Hà

Lạng Giang phía Bắc nhìn qua bản đồ

Giữa bẩy tổng có sông to

Hà nam, hà Bắc lời xưa còn truyền

Sáu lăm (65) thôn xã cách liền

Nửa miền đồng ruộng, nửa miền núi cao.

Giữa huyện có con sông lớn chảy qua, sông này do sông sáu đầu phân chia ra, chảy xuống đền đò Vạn, chảytheo hướng đông đối ngạn với huyện Hiệp Sơn, một chi chảy thẳng xuống sông Bạch Đằng, một chi nữa chảy theo hướng đông qua huyện Thanh Hà đến huyện Tiên Minh (nay là Tiên Lãng) rồi đổ ra bể. Huyện ta nguyên có 7 tổng: Chi Ngãi, Kiệt Đặc, Cổ Châu, Đông Đôi là 4 tổng ở phía bắc sông lớn, còn lại Cao Đôi, An Hộ, An Điền là 3 tổng ở phía nam sông lớn. Vì thế có tên gọi là Hà Nam, Hà Bắc. Bốn tổng thuộc hà Bắc đều về khu đồi núi. Ba tổng thuộc bờ nam đều ở về đồng bằng. Trong sách địa phương chí, do quan Phó đô ngự sử Trần Tiến, người xã Trực Trì biên soạn, đã ghi chép rõ ràng:

Dịch âm:

Bích thủy thanh sơn chung tú khí

Phân minh thắng địa trưng kiêm ký

Cổ kim ngoàn thưởng tầm liễu nhân ⁽¹⁾

Địa thắng thiên bài nhiều thắng trí.

Dịch nghĩa:

Nước biếc non xanh chung đúc khí tốt

Thắng cảnh đã ghi trong sách rõ ràng

Xưa nay làng thơ nhiều người ngâm thưởng

Tạo hóa sắp bầy nhiều cảnh trí đẹp.

Tạm dịch là:

Khí tốt non sông sẵn đúc nên

Rõ ràng cảnh đẹp sách ghi truyền

Làng thơ ngâm thưởng nay như trước

Tạo hóa sắp bày cảnh tự nhiên.

(1): chữ “liễu nhân” là tên người. ý chúng tôi cho là “tao nhân” vì “tao nhân” là “khách thơ” hay “làng thơ” thì mới hợp nghĩa của câu văn (ND)

Sao Đỏ 10/12/3013

Đỗ Đình Tuân