VÀI CẢM NHẬN VỀ CÔ GIÁO - "NHÀ THƠ" CẨM TÚ
Tháng 9/1977, khi vừa rời ghế trường Đại học sư phạm, tôi chân ướt, chân ráo về nhận công tác tại trường cấp 3 Chí Linh thì chị đã có hai đứa con thật đáng yêu là Cẩm Vân và Ngọc Minh rồi.Khi mà tôi được phân nửa gian nhà phía dưới đắp tường, phía trên trát vách, mái lợp rạ đã thấy mừng vì thoát khỏi cảnh giường tầng của kí túc xá sinh viên thì anh chị đã có 3 gian nhà ngói khang trang ở ngay cạnh trường rồi. Vì vậy, dưới con mắt của tôi lúc đó, gia đình anh chị là một gia đình lý tưởng. Mà thật sự là một gia đình lý tưởng,không chỉ vì anh chị có nhà riêng, có con trai con gái mà còn vì anh chị rất đẹp đôi, rất tâm đầu ý hợp.Anh cao ráo, miệng rộng, mái tóc xoăn tự nhiên, bồng bềnh, rẽ đường ngôi lệch rất chững chạc, rất đàn ông.Trong công tác, anh rất nhiệt tình. Là tổ trưởng tổ tự nhiên tổng hợp,anh có những bài giảng mẫu, những bài ngoại khóa khá công phu. Tuy khác chuyên môn nhưng tôi vẫn nhớ như in việc anh dùng đèn chiếu chiếu lên bức tường vôi bao hình ảnh linh hoạt, sống động thật hấp dẫn ( thuở đó chỉ làm thủ công chứ làm gì có máy tính, máy chiếu như bây giờ). Trong gia đình, anh là người chồng, người cha tận tụy.Tôi thường thấy anh làm hết những công việc nặng nhọc giúp vợ con như bổ củi, múc nước giếng khơi...
Còn chị, lần đầu nhìn thấy chị trên sân trường, tôi đã thấy thật ấn tượng. Chị đẹp, không phải vẻ đẹp quý phái, kiêu sa; lộng lẫy rờ rỡ hay căng tràn sức sống mà nền nã, đằm thắm. Chiếc quần lụa đen , chiếc áo trắng may xanh tê ôm khít thân hình mềm mại thanh thoát, mái tóc mềm dài chưa chấm gấu áo không uốn tỉa cầu kỳ chỉ cặp hơi trễ bằng chiếc cặp ba lá giản dị cứ rung chuyển khẽ khàng trên tấm lưng thon như hòa nhịp với những bước đi nhẹ nhàng, khoan thả, nết đi của người có cuộc đời nhàn hạ, ít sóng gió. Hòa hợp với dáng vẻ yêu kiều đó là khuôn mặt trái xoan, làn da trắng hơi xanh, cặp mắt đen nhưng không sắc lẹm cũng không sâu thăm thẳm mà chỉ hơi ánh lên vừa như chợt cười lại như chợt ngỡ ngàng, ngơ ngác. Cặp môi hồng nhạt, không son phấn, môi dưới hơi trễ xuống một chút,điểm một nét chẻ nhẹ gợi một vẻ gì đó rất nũng nịu nửa như khoe ra, nửa như giấu đi một nụ cười duyên thật tự nhiên chứ không phải là cái duyên làm dáng.
Một ấn tượng tốt đẹp nữa về chị là lần tôi lên lớp sau giờ chị dạy. Thấy học sinh không xóa bảng, tôi gọi một em lên xóa. Tay học sinh đó cầm giẻ lau mà cứ ngập ngừng như chưa muốn xóa. Tôi quát, trò xóa vội vàng. Khi ra chơi, ngồi nói chuyện với học sinh thì chúng bảo: "chữ cô Tú đã đẹp, lại trình bày bảng rất tài cứ viết hết bảng là hết giờ, phần nào ra phần nấy, xóa đi cũng tiếc." Tôi chợt giật mình nghĩ đến cách viết bảng tùy tiện, cách vừa giảng vừa xóa bảng rồi lại viết tiếp của tôi mà thấy ngượng. Từ đó, tuy chữ tôi không đẹp như chữ chị nhưng tôi luôn cố gắng trình bày bảng cho thật hợp lí, thật khoa học và không bao giờ xóa bảng khi đang giảng bài.
Sau này tôi còn được học sinh kể cho nghe những ngày đầu chị làm chủ nhiệm lớp, gặp phải một lớp có những học sinh tinh nghịch, bướng bỉnh, cá tính chị chẳng quát tháo, mắng mỏ hay trừng phạt chúng bao giờ mà mỗi khi chúng hư chị chỉ buồn lặng lẽ thậm chí còn khóc nữa. Thế mà chị vẫn quản được chúng. Một mặt vì lớp đó có nữ lớp trưởng uy tín, cứng rắn, một mặt bởi học sinh quý mến cô giáo thích ngắm cô, thích nghe cô giảng, thấy cô khóc thì rất thương nên tự bảo nhau chừa dần những thói tinh nghịch đó đi. Biết được điều này tôi càng thêm quý mến chị. Tuy vậy suốt mấy năm công tác tại trường, tôi với chị chỉ dừng ở quan hệ đồng nghiệp chứ không trở nên thân tình gần gũi. Có thể do tôi và chị ở hai thế hệ khác nhau lại không cùng tổ chuyên môn. Cũng có thể do tôi cảm thấy chị ít cởi mở và không dễ gần chăng?
Sau đó, do thuyên chuyển công tác nên tôi và chị càng xa nhau hơn thậm chí là rất ít gặp nhau. Hình như trong suốt mấy chục năm trời, tôi chỉ gặp chị một lần duy nhất vào ngày hội trường cấp 3 Chí Linh năm 1996. Nhưng tin tức về anh chị thì tôi vẫn nắm được. Tôi mừng vì anh chị vẫn là một cặp đôi hạnh phúc lí tưởng, có kinh tế khá giả có con cháu thành đạt hiếu thuận. Nhiều lúc ngồi tụ tập mấy anh chị em trong trường, chúng tôi thường nói với nhau: Giáo viên trường mình một số người có cuộc sống thật chìm nổi lênh đênh, long đong lận đận, một phần đông thì được mặt này hỏng mặt kia phần nữa là bình thường chỉ có hai gia đình được toàn diện trong đó có gia đình anh chị. Chúng tôi ai cũng mừng cho anh chị.
Giờ tôi đã về hưu, vẫn bám trụ ở mảnh đất Chí Linh và tự bằng lòng với cuộc sống của mình (dù cuộc sống của gia đình tôi vẫn được mọi người xếp vào số ít người lận đận long đong chìm nổi của trường). Còn anh chị đã về hưu khá lâu rồi và đã trở thành công dân chính thức của chốn phồn hoa đô hội đất Hà thành. Tuy quỹ thời gian của chúng ta bây giờ chẳng thiếu. Nhưng mỗi người mỗi cảnh, tôi có máu say xe, chị bị đau cột sống nên chúng ta cũng chẳng có điều kiện gặp nhau. May thay nhờ công nghệ internet nên tôi đã vài lần được nhìn thấy và nói chuyện cùng anh chị. Lại nhờ có xóm Tri ân mà tôi được đọc thơ của chị để biết thêm một Cẩm Tú "nhà thơ". Tôi đã đọc hết lượt những bài thơ của chị trên Thịnh Tú blog và đọc kĩ các bài chọn đưa lên Tri ân. Công bằng mà nói, thơ chị không phải không còn những câu gượng ép, khiên cưỡng, dễ dãi, những bài nặng tính diễn ca nhưng tôi vẫn tìm thấy ở đó những tình cảm thật đáng quý. Đó là tình cô trò trọn vẹn trước sau, tình vợ chồng thủy chung thắm thiết, tình mẹ con da diết ân cần. Thậm chí ngay trong những bài diễn ca vẫn có thể chắt lọc ra được những câu thơ thật là thơ. Đây là chút mâu thuẫn, chút khó xử rất thành thật rất ngọt ngào của người vợ yêu chồng, người bà thương cháu:
"Về hưu bà phải xa ông
Bà đi bế cháu mà lòng ngổn ngang
Buồn vui lẫn lộn đôi đàng
Không đi nhớ cháu, đi càng thương ông"
(Bà đi bế cháu)
Đây lại là niềm cảm thông chia sẻ với người bạn gặp phải trái ngang trong cuộc đời. Dường như ở đó, chị đã hóa thân vào bạn mình để mà tiếc nuối cái thời yên ấm đã qua:
"Đã từng gối phượng chăn loan
Đã từng ríu rít con ngoan vợ hiền" Để rồi càng thấm thía hơn, xót xa hơn cảnh sống hiện tại của bạn: "Ra vào khuya sớm một mình" (Khoảng trống).
Còn đây lại là những câu thơ thật giăng mắc và ám ảnh:
"Gối đầu lên mảnh trăng tà
Ngắm gió cuốn giải ngân hà về Tây
Ngưu lang Chức nữ còn đây
Ngàn năm thương nhớ giăng đầy sợi ngâu"
(Ngắm sao)
Ở những câu thơ trên, Cẩm Tú không chỉ vẽ ra được một tư thế rất lạ, rất lãng mạn, lãng mạn đến thoát tục của người ngắm sao "Gối đầu lên mảnh trăng tà" mà còn chọn được cách diễn đạt rất độc đáo, chọn được hình ảnh rất đắt để miêu tả nỗi lòng Chức Nữ, Ngưu Lang trong tiết mưa ngâu: "Ngàn năm thương nhớ giăng đầy sợi ngâu".
Đặc biệt là khi mẹ già về cõi vĩnh hằng, "nhà thơ"đã thể hiện tiếng khóc mẹ thật thấm thía và xúc động:
"Cõi trần bỗng chốc vỡ tan
Nén hương đỏ mắt cuộn tàn vào thân"
Câu thơ không chỉ diễn tả nỗi đau xót , bàng hoàng đến trào ra, vỡ òa mà còn gợi tiếng khóc chất chứa niềm thương đến chảy máu, đứt ruột nơi người con trước sự ra đi vĩnh viễn của mẹ hiền.
Song với tôi, thơ nhất,trọn vẹn nhất trong thơ Cẩm Tú là những bài lục bát tứ tuyệt như :" Soi gương _ Chải đầu", " Nhớ mùa thi " và "Thạch linh". Bởi ở những bài thơ này, ta không còn thấy sự trùng lặp, dư thừa hoặc diễn nôm dễ dãi nữa mà đã có sự chắt lọc câu chữ, sự chọn lựa những hình ảnh giàu sức khơi gợi và đặc biệt là có những rung động rất tinh tế trong tâm hồn "nhà thơ". Nói cách khác đó là những bài thơ có sự hài hòa giữa nội dung và hình thức thơ để chuyển tải thật tự nhiên cái hồn cốt của "nhà thơ" trong thi tứ.. Nếu ở bài Soi gương - Chải đầu hay Nhớ mùa thi ta cảm nhận được chút rung động nhẹ nhàng chút bâng khuâng, tiếc nuối mơ màng của Cẩm Tú về một thời tuổi trẻ hay một thời bụi phấn vương tay, phượng bay sân trường thì trong bài Thạch linh, ta lại thấy cái biến ảo lạ lùng của tình yêu "hóa đá chờ nhau", sự vĩnh hằng bất biến, sự linh thiêng diệu kì của tượng đá Vọng phu trong nỗi sầu muôn thuở chờ.chồng vụt biến thành Thạch Linh đủ sức vượt qua mọi thời gian, không gian để trở thành biểu tượng đẹp đẽ về lòng thủy chung được truyền tụng đến muôn đời:
Yêu nhau hóa đá chờ nhau
Người xưa ai tạc nên sầu vọng phu
Thạch linh đã vượt mây mù
À ơi! Tô thị hát ru ngàn đời
Tôi chợt nghĩ có lẽ giống như tượng đá vọng phu, bài Thạch linh của cô Cẩm Tú sẽ có sức neo đậu lâu bền trong lòng nhiều người đọc.
Cám ơn trang blog tri ân đã giúp tôi thêm yêu cuộc đời này "mỗi sớm mai thức dậy" để càng yêu hơn các bạn bè trong xóm tri ân và hiểu biết thêm về người chị, người đồng nghiệp đáng kính của tôi trong vai trò của một "nhà thơ"CẨM TÚ,
Còn chị, lần đầu nhìn thấy chị trên sân trường, tôi đã thấy thật ấn tượng. Chị đẹp, không phải vẻ đẹp quý phái, kiêu sa; lộng lẫy rờ rỡ hay căng tràn sức sống mà nền nã, đằm thắm. Chiếc quần lụa đen , chiếc áo trắng may xanh tê ôm khít thân hình mềm mại thanh thoát, mái tóc mềm dài chưa chấm gấu áo không uốn tỉa cầu kỳ chỉ cặp hơi trễ bằng chiếc cặp ba lá giản dị cứ rung chuyển khẽ khàng trên tấm lưng thon như hòa nhịp với những bước đi nhẹ nhàng, khoan thả, nết đi của người có cuộc đời nhàn hạ, ít sóng gió. Hòa hợp với dáng vẻ yêu kiều đó là khuôn mặt trái xoan, làn da trắng hơi xanh, cặp mắt đen nhưng không sắc lẹm cũng không sâu thăm thẳm mà chỉ hơi ánh lên vừa như chợt cười lại như chợt ngỡ ngàng, ngơ ngác. Cặp môi hồng nhạt, không son phấn, môi dưới hơi trễ xuống một chút,điểm một nét chẻ nhẹ gợi một vẻ gì đó rất nũng nịu nửa như khoe ra, nửa như giấu đi một nụ cười duyên thật tự nhiên chứ không phải là cái duyên làm dáng.
Một ấn tượng tốt đẹp nữa về chị là lần tôi lên lớp sau giờ chị dạy. Thấy học sinh không xóa bảng, tôi gọi một em lên xóa. Tay học sinh đó cầm giẻ lau mà cứ ngập ngừng như chưa muốn xóa. Tôi quát, trò xóa vội vàng. Khi ra chơi, ngồi nói chuyện với học sinh thì chúng bảo: "chữ cô Tú đã đẹp, lại trình bày bảng rất tài cứ viết hết bảng là hết giờ, phần nào ra phần nấy, xóa đi cũng tiếc." Tôi chợt giật mình nghĩ đến cách viết bảng tùy tiện, cách vừa giảng vừa xóa bảng rồi lại viết tiếp của tôi mà thấy ngượng. Từ đó, tuy chữ tôi không đẹp như chữ chị nhưng tôi luôn cố gắng trình bày bảng cho thật hợp lí, thật khoa học và không bao giờ xóa bảng khi đang giảng bài.
Sau này tôi còn được học sinh kể cho nghe những ngày đầu chị làm chủ nhiệm lớp, gặp phải một lớp có những học sinh tinh nghịch, bướng bỉnh, cá tính chị chẳng quát tháo, mắng mỏ hay trừng phạt chúng bao giờ mà mỗi khi chúng hư chị chỉ buồn lặng lẽ thậm chí còn khóc nữa. Thế mà chị vẫn quản được chúng. Một mặt vì lớp đó có nữ lớp trưởng uy tín, cứng rắn, một mặt bởi học sinh quý mến cô giáo thích ngắm cô, thích nghe cô giảng, thấy cô khóc thì rất thương nên tự bảo nhau chừa dần những thói tinh nghịch đó đi. Biết được điều này tôi càng thêm quý mến chị. Tuy vậy suốt mấy năm công tác tại trường, tôi với chị chỉ dừng ở quan hệ đồng nghiệp chứ không trở nên thân tình gần gũi. Có thể do tôi và chị ở hai thế hệ khác nhau lại không cùng tổ chuyên môn. Cũng có thể do tôi cảm thấy chị ít cởi mở và không dễ gần chăng?
Sau đó, do thuyên chuyển công tác nên tôi và chị càng xa nhau hơn thậm chí là rất ít gặp nhau. Hình như trong suốt mấy chục năm trời, tôi chỉ gặp chị một lần duy nhất vào ngày hội trường cấp 3 Chí Linh năm 1996. Nhưng tin tức về anh chị thì tôi vẫn nắm được. Tôi mừng vì anh chị vẫn là một cặp đôi hạnh phúc lí tưởng, có kinh tế khá giả có con cháu thành đạt hiếu thuận. Nhiều lúc ngồi tụ tập mấy anh chị em trong trường, chúng tôi thường nói với nhau: Giáo viên trường mình một số người có cuộc sống thật chìm nổi lênh đênh, long đong lận đận, một phần đông thì được mặt này hỏng mặt kia phần nữa là bình thường chỉ có hai gia đình được toàn diện trong đó có gia đình anh chị. Chúng tôi ai cũng mừng cho anh chị.
Giờ tôi đã về hưu, vẫn bám trụ ở mảnh đất Chí Linh và tự bằng lòng với cuộc sống của mình (dù cuộc sống của gia đình tôi vẫn được mọi người xếp vào số ít người lận đận long đong chìm nổi của trường). Còn anh chị đã về hưu khá lâu rồi và đã trở thành công dân chính thức của chốn phồn hoa đô hội đất Hà thành. Tuy quỹ thời gian của chúng ta bây giờ chẳng thiếu. Nhưng mỗi người mỗi cảnh, tôi có máu say xe, chị bị đau cột sống nên chúng ta cũng chẳng có điều kiện gặp nhau. May thay nhờ công nghệ internet nên tôi đã vài lần được nhìn thấy và nói chuyện cùng anh chị. Lại nhờ có xóm Tri ân mà tôi được đọc thơ của chị để biết thêm một Cẩm Tú "nhà thơ". Tôi đã đọc hết lượt những bài thơ của chị trên Thịnh Tú blog và đọc kĩ các bài chọn đưa lên Tri ân. Công bằng mà nói, thơ chị không phải không còn những câu gượng ép, khiên cưỡng, dễ dãi, những bài nặng tính diễn ca nhưng tôi vẫn tìm thấy ở đó những tình cảm thật đáng quý. Đó là tình cô trò trọn vẹn trước sau, tình vợ chồng thủy chung thắm thiết, tình mẹ con da diết ân cần. Thậm chí ngay trong những bài diễn ca vẫn có thể chắt lọc ra được những câu thơ thật là thơ. Đây là chút mâu thuẫn, chút khó xử rất thành thật rất ngọt ngào của người vợ yêu chồng, người bà thương cháu:
"Về hưu bà phải xa ông
Bà đi bế cháu mà lòng ngổn ngang
Buồn vui lẫn lộn đôi đàng
Không đi nhớ cháu, đi càng thương ông"
(Bà đi bế cháu)
Đây lại là niềm cảm thông chia sẻ với người bạn gặp phải trái ngang trong cuộc đời. Dường như ở đó, chị đã hóa thân vào bạn mình để mà tiếc nuối cái thời yên ấm đã qua:
"Đã từng gối phượng chăn loan
Đã từng ríu rít con ngoan vợ hiền" Để rồi càng thấm thía hơn, xót xa hơn cảnh sống hiện tại của bạn: "Ra vào khuya sớm một mình" (Khoảng trống).
Còn đây lại là những câu thơ thật giăng mắc và ám ảnh:
"Gối đầu lên mảnh trăng tà
Ngắm gió cuốn giải ngân hà về Tây
Ngưu lang Chức nữ còn đây
Ngàn năm thương nhớ giăng đầy sợi ngâu"
(Ngắm sao)
Ở những câu thơ trên, Cẩm Tú không chỉ vẽ ra được một tư thế rất lạ, rất lãng mạn, lãng mạn đến thoát tục của người ngắm sao "Gối đầu lên mảnh trăng tà" mà còn chọn được cách diễn đạt rất độc đáo, chọn được hình ảnh rất đắt để miêu tả nỗi lòng Chức Nữ, Ngưu Lang trong tiết mưa ngâu: "Ngàn năm thương nhớ giăng đầy sợi ngâu".
Đặc biệt là khi mẹ già về cõi vĩnh hằng, "nhà thơ"đã thể hiện tiếng khóc mẹ thật thấm thía và xúc động:
"Cõi trần bỗng chốc vỡ tan
Nén hương đỏ mắt cuộn tàn vào thân"
Câu thơ không chỉ diễn tả nỗi đau xót , bàng hoàng đến trào ra, vỡ òa mà còn gợi tiếng khóc chất chứa niềm thương đến chảy máu, đứt ruột nơi người con trước sự ra đi vĩnh viễn của mẹ hiền.
Song với tôi, thơ nhất,trọn vẹn nhất trong thơ Cẩm Tú là những bài lục bát tứ tuyệt như :" Soi gương _ Chải đầu", " Nhớ mùa thi " và "Thạch linh". Bởi ở những bài thơ này, ta không còn thấy sự trùng lặp, dư thừa hoặc diễn nôm dễ dãi nữa mà đã có sự chắt lọc câu chữ, sự chọn lựa những hình ảnh giàu sức khơi gợi và đặc biệt là có những rung động rất tinh tế trong tâm hồn "nhà thơ". Nói cách khác đó là những bài thơ có sự hài hòa giữa nội dung và hình thức thơ để chuyển tải thật tự nhiên cái hồn cốt của "nhà thơ" trong thi tứ.. Nếu ở bài Soi gương - Chải đầu hay Nhớ mùa thi ta cảm nhận được chút rung động nhẹ nhàng chút bâng khuâng, tiếc nuối mơ màng của Cẩm Tú về một thời tuổi trẻ hay một thời bụi phấn vương tay, phượng bay sân trường thì trong bài Thạch linh, ta lại thấy cái biến ảo lạ lùng của tình yêu "hóa đá chờ nhau", sự vĩnh hằng bất biến, sự linh thiêng diệu kì của tượng đá Vọng phu trong nỗi sầu muôn thuở chờ.chồng vụt biến thành Thạch Linh đủ sức vượt qua mọi thời gian, không gian để trở thành biểu tượng đẹp đẽ về lòng thủy chung được truyền tụng đến muôn đời:
Yêu nhau hóa đá chờ nhau
Người xưa ai tạc nên sầu vọng phu
Thạch linh đã vượt mây mù
À ơi! Tô thị hát ru ngàn đời
Tôi chợt nghĩ có lẽ giống như tượng đá vọng phu, bài Thạch linh của cô Cẩm Tú sẽ có sức neo đậu lâu bền trong lòng nhiều người đọc.
Cám ơn trang blog tri ân đã giúp tôi thêm yêu cuộc đời này "mỗi sớm mai thức dậy" để càng yêu hơn các bạn bè trong xóm tri ân và hiểu biết thêm về người chị, người đồng nghiệp đáng kính của tôi trong vai trò của một "nhà thơ"CẨM TÚ,
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét