Danh nhân nho sĩ viết về Chí Linh 3

                                       Trần Ngạc

                             ( ? – 1391 )

            Trần Ngạc là con của Trần Nghệ Tông (tức Trần Phủ), được phong chức Thái úy Trang Định Vương. Chưa biết ông sinh năm nào, chỉ biết ông mất năm Tân Mùi (1391). Sợ uy quyền của Hồ Quý Ly, ông chạy trốn về trang Nam Định. Trần Nghệ Tông nghe lời Hồ Quý Ly dèm pha bèn sai Nguyễn Nhân Liệt đem quân tróc nã. Quý Ly lại ngầm sai Nguyễn Nhân Liệt đánh chết.

            Theo Đại Việt sử ký toàn thư cho biết thì ông hay làm thơ nôm, song tác phẩm hầu hết thất lạc, nay chỉ còn một bài thơ chữ Hán, được chép trong Toàn Việt thi lục.

贈司徒陳元旦

我是當年棄物

公非大廈奇才

會取一般老病

田圓早辨歸來

                陳顎

Phiên âm:

Tặng Tư  đồ Nguyên Đán ¹

Ngã thị  đương niên khí  vật,

Công phi đại hạ kỳ tài.

Hội thủ nhất ban lão bệnh,

Điền viên tảo biện quy lai.

                         Trần Ngạc

Dịch nghĩa:

Tặng Tư đồ Nguyên Đán

Tôi nay vào hạng bỏ đi,

Ông  chẳng phải người tài của thiên hạ.

Cùng một phường già nua bệnh tật cả,

Cảnh ruộng vườn nên sớm lui về.

Dịch thơ:

Tôi đã thành người vô dụng

Ông đâu phải bậc kỳ tài

Cùng phường già nua bệnh tật

Ruộng vườn mau trở về thôi

               Đỗ Đình Tuân dịch

Ghi chú

1.Khi Trần Nguyên Đán về Côn Sơn, có làm một bài thơ gửi bạn hữu trong đó có câu:

Kim cổ hưng vong chân khả giám,

Chư công hà nhẫn gián thư hy.

(Còn mất xưa nay xem đã rõ,

Các ông sao nỡ ít thư can.) Có ý trách mọi người ít viết thư can gián Trần Ngệ Tông. Nhân sự kiện này, Trần Ngạc cho rằng Ngyên Đán cũng không còn sức tài để lo việc nước nữa, nên mới làm bài thơ trên gửi  cho Nguyên Đán.

16/9/2012

Đỗ Đình Tuân