RƯỢU TRONG THƠ ĐƯỜNG 59

 

LÝ KỲ

李頎

Lý Kỳ (690-751), người Dĩnh Dương (vùng tây nam Đăng Phong, Hà Nam ngày nay). Tiến sĩ thời Khai Nguyên, làm huyện úy Tân Hương, sau bỏ chức về ở ẩn ở Đông Xuyên.

Thơ ông nội dung rộng rãi, đề cập đến biên tái, âm nhạc, du hiệp, núi rừng, huyền học…, đặc biệt nổi về thơ biên tái. Thơ biên tái của ông phong cách hào phóng, đặc sắc nhất là thơ thất ngôn ca hành. Có Lý Kỳ thi. Trong Toàn Đường thi  ông có 3 quyển.

琴歌

      李頎

主人有酒歡今夕

請奏鳴琴廣陵客

月詔城頭烏半飛

霜凄萬木風入衣

銅爐花爥爥增暉

初彈淥水後楚妃

一聲已動物皆靜

四座無言星欲希

清淮奉使千余里

敢告雲山從此始.

Cầm ca

            Lý Kỳ

Chủ nhân hữu tửu hoan kim tịch

Thỉnh tấu minh cầm Quảng Lăng khách

Nguyệt chiếu thành đầu ô bán phi

Sương thê vạn mộc phong nhập y

Đồng lô hoa chúc chúc tăng huy

Sơ đàn lục thủy hậu sở phi

Nhất thanh dĩ động vật giai tĩnh

Tứ tọa vô ngôn tinh dục hy

Thanh Hoài phụng sứ thiên dư lý

Cảm cáo vân sơn tòng thử thủy.

Dịch nghĩa: đàn ca

Chủ nhân có rượu vui đêm nay

Lại mời khách Quảng Lăng ¹ tấu đàn cầm

Trăng chiếu đầu thành quạ bay xao xác

Sương rơi lạnh cây cối gió luồn vào trong áo

Hỏa lò bằng đồng đèn đuốc sáng rực

Trước đàn lục thủy sau đàn sở phi ²

Một tiếng đàn ngân lên mọi vật đều lặng ngắt

Bốn bên cử toạn im phăng phắc, sao trời cùng muốn thưa đi

Ta phụng mệnh công cán Thanh Hoài ngoài nghìn dặm

Giám xin báo với núi mây bắt đầu xuất phát từ đây.⁴

Dịch thơ:

Chủ nhân có tiệc rượu vui

Những tay đàn giỏi được mời đêm nay

Đầu thành trăng chiếu quạ bay

Rừng sương lạnh gió luồn tay áo người

Hỏa lò đèn nến sáng ngời

Trước đàn lục thủy sau thời sở phi

Đàn ngân mọi vật nín nghe

Khách im phăng phắc thưa đi sao trời

Ta đi công cán Thanh Hoài

Thưa cùng đồi núi mây trời từ đây.

                          Đỗ Đình Tuân

1. Khách Quảng Lăng: chỉ những người khách sành về đàn nhạc. Thời Tam Quốc, Kê Khang (223-262) giỏi đàn cầm, Quảng Lăng tán là khúc nhạc ông thành thạo nhất. Đời sau gọi những người có ngón đàn cao siêu là khách Quảng Lăng.
2. Lục thủy, sở phi: là tên các bản đàn
3. Thanh Hoài: tức Hoài Hà, lúc này Lý Kỳ làm Tân Hương úy, gần Hoài Hà, cách kinh thành trên nghìn dặm
4. câu này có hai cách hiểu: có người hiểu là buổi bắt đầu đi nhậm chức, có người lại hiểu là bỏ chức về ở ẩn cùng núi mây.

11/11/2015

Đỗ Đình Tuân