Dịch Bắc hành tạp lục: Bài 55

                                                          Sông Mịch La

Bài 55

Phản Chiêu hồn

反招魂	Phản Chiêu hồn
魂兮魂兮魂不歸	Hồn hề! hồn hề! hồn bất quy?
東西南北無所依	Đông tây nam bắc vô sở y.
上天下地皆不可	Thướng thiên há địa giai bất khả,
鄢郢城中來何為	Yên, Dĩnh 1 thành trung lai hà vi ?
城郭猶是人民非	Thành quách do thị, nhân dân phi,
塵埃滾滾汙人衣	Trần ai cổn cổn ô nhân y.
出者驅車入踞坐	Xuất giả khu xa, nhập cứ toạ,
坐談立議皆皋夔	Tọa đàm lập nghị giai Cao, Quỳ 2.
不露爪牙與角毒	Bất lộ trảo nha dữ giác độc,
咬嚼人肉甘如飴	Giảo tước nhân nhục cam như di!
君不見湖南數百州	Quân bất kiến Hồ Nam sổ bách châu,
只有瘦瘠無充肥	Chỉ hữu sấu tích, vô sung phì.
魂兮魂兮率此道	Hồn hề! hồn hề! suất thử đạo
三皇之後非其時	Tam Hoàng 3 chi hậu phi kỳ thì.
早斂精神返太極	Tảo liễm tinh thần phản thái cực 4,
慎勿再返令人嗤	Thận vật tái phản linh nhân xi,
後世人人皆上官	Hậu thế nhân gian giai Thượng Quan 5
大地處處皆汨羅	Đại đị xứ xứ giai Mịch La 6
魚龍不食豺虎食	Ngư long bất thực, sài hổ thực,
魂兮魂兮奈魂何	Hồn hề! hồn hề! nại hồn hà?

Dịch nghĩa: Phản chiêu hồn

Hồn ơi! hồn ơi! sao chẳng về?
Ðông tây nam bắc không chốn nương tựa
Lên trời xuống đất đều không được
Còn trở về thành Yên thành Sính làm gì ?
Thành quách còn đây, nhân dân đã khác
Bụi bặm mù bay làm dơ bẩn quần áo
Ra ngoài thì ruổi xe, vào nhà ngồi chễm chệ
Ðứng ngồi bàn bạc như hai bậc hiền thần Cao, Quì
Không để lộ ra nanh vuốt nọc độc
Mà cắn xé thịt người ngọt xớt
Không thấy sao mấy trăm châu ở Hồ Nam
Chỉ có người gầy gò, không ai béo tốt
Hồn ơi! hồn ơi! nếu cứ noi theo lối đó
Thì sau Tam Hoàng không hợp thời nữa
Hãy sớm thu góp tinh thần trở lại Thái Cực
Ðừng trở lại đây nữa để người ta mai mỉa
Ðời sau đều là Thượng Quan
Khắp mặt đất đều là sông Mịch La
Cá rồng không ăn, sói hùm cũng nuốt
Hồn ơi! hồn ơi! hồn làm sao đây ?

Dịch thơ: Phản chiêu hồn

Hồn ơi. Hồn ơi ! Đừng về
Đông tây nam bắc dựa kề nơi đâu ?
Trời thì cao đất thì sâu
Thành Yên, thành Dĩnh hồn vào làm chi
Thành còn người đã khác đi
Mịt mù bụi bẩn đen xì áo ta
Xe to ghế lớn vào ra
Tràng ba khoát bảy mình là Quỳ, Cao
Nọc nanh có lộ đâu nào
Thịt người cắn xé không dao ngon lành
Mấy trăm châu ở Hồ Nam
Gầy gò xơ xác héo tàn cả thôi
Hồn ơi, cứ thế theo đòi
Sau Tam Hoàng chẳng hợp thời nữa đâu
Hãy về Thái Cực cho mau
Đừng về đây nữa người sau chê cười
Thượng Quan nhan nhản trên đời
Đâu đâu cũng hóa sông ngòi Mịch La
Rồng không ăn hổ cũng tha
Hồn ơi hồn chớ có mà về đây !

Đỗ Đình Tuân
(dịch thơ)

Chú thích:

*Chiêu hồn: một bài từ của Tống Ngọc 宋玉, người cùng thời với Khuất Nguyên 屈原. Trong bài có nói Tống Ngọc thương Khuất Nguyên hồn phách sắp tiêu tan nên làm bài từ để gọi hồn cho sống lâu hơn. Nguyễn Du phản lại ý đó, ý muốn nói hồn không nên trở lại cõi trần gian có đầy những kẻ gian ác thâm hiểm.

1. Yên, Dĩnh (hay Sinh): Yên thuộc đất Sở, Dĩnh là kinh đô nước Sở, cả hai đều thuộc tỉnh Hồ Bắc 湖北.

2. Cao, Quỳ: hai vị quan giỏi đời Ngu Thuấn 虞舜.

3. Có thể theo thuyết đây là ba vị vua cổ nhất của Trung Quốc, đó là Phục Hy 伏羲, Thần Nông, Hoàng Đế.

4. Cõi hư vô

5. Tức Thượng quan Ngân Thượng là kẻ gièm pha để Sở Hoài Vương 楚懷王 ruồng bỏ Khuất Nguyên 屈原.

6. Khúc sông hợp lưu của hai sông Mịch và La. Nay ở phía bắc huyện Tương Âm 湘陰, tỉnh Hồ Nam 湖南. Sau người ta còn gọi là Khuất Ðàm (vì Khuất Nguyên tự trầm ở đây).

13/7/2014

Đỗ Đình Tuân