Dịch thơ Nguyễn Khuyến 13

Bài 124: Hữu cảm

有感	Hữu cảm
沉思世變絕堪傖	Trầm tư thế biến tuyệt kham thương
消長盈虚未易量	Tiêu trưởng doanh hư vị dị lường
宇宙方開新世介	Vũ trụ phương khai tân thế giới
人民又別一鴻荒	Nhân dân hựu biệt nhất hồng hoang
不知谁是为盤古	Bất tri thùy thị vi Bàn Cổ
休把浮談笑老莊	Hưu bả phù đàm tiếu Lão Trang
心目未窮年漸老	Tâm mục vị cùng niên tiệm lão
故園松菊自徜徉	Cố viên tùng cúc tự thang dương

Dịch nghĩa : Có cảm xúc

Ngẫm nghĩ thời thế biến chuyển thật đáng thương tâm

Lẽ trời có hao lớn đầy vơi chưa dễ lường được ⁽¹⁾

Vũ trụ đang mở ra một thế giới mới

Nhân dân lại tiêng một cảnh hồng hoang ⁽²⁾

Không biết rằng ai là Bàn Cổ ⁽³⁾

Đừng cười lời nói của Lão Trang là phù phiếm ⁽⁴⁾

Mắt nhìn bụng nghĩ chưa thấu suốt mà tuổi già đã đến

Thôi thì cứ tiêu dao với cây tùng khóm cúc ở vườn cũ vậy

Dịch thơ :

Sự đời biến chuyển nghĩ mà thương

Còn mất đầy vơi thật khó lường

Vũ trụ mở ra tân thế giới

Nhân dân lại chịu cảnh hồng hoang

Chẳng hay ai chính là Bàn Cổ

Xin chớ chê cười thuyết Lão Trang

Nhìn nhận chưa cùng già đã đến

Đành thôi vườn cũ tự xênh xang.

                Đỗ Đình Tuân dịch thơ

Ghi chú

(1) hao (tiêu) lớn (trưởng) đầy (doanh) vơi (hư) là cách lý giải lẽ trời của nho học. Nhưng hao lớn với đầy vơi thì ý nghĩa gần nhau nên ĐĐT dịch là còn mất đầy vơi để ý nghĩa được biệt loại hơn.

(2) Hồng hoang: đời thái cổ mới có loài người còn mông muội

(3) Theo truyền thuyết thì Bàn Cổ là người đầu tiên mở mang cõi đời.

(4) Lão Tử sống ở đời Xuân Thu, Trang Tử sống ở thời Chiến Quốc là hai nhà triết học cổ của TQ. Hai ông này chủ trương vô vi, lánh đời, trái với thuyết hữu vi nhập thế của nho giáo nên thương bị các nhà nho cho là phù phiếm.

Sao Đỏ 18/3/2014