Dịch thơ Nguyễn Khuyến 14

14. Bài 133: Ngẫu tác

偶作	Ngẫu tác
止足人多不自知	Chỉ túc nhân đa bất tự tri
沉吟如醉復如癡	Trầm ngâm như túy pgục như si
古今惟有一彭祖	Cổ kim duy hữu nhất Bành Tổ
人世原無雙伯夷	Nhân thế nguyên vô song Bá Di
自見兒郎能作郡	Tự kiến nhi lang năng tác quận
遂令此老不題詩	Toại linh thử lão bất đề thi
衡茅醉卧休相問	Hành mao túy ngọa hưu tương vấn
五十年前事已非	Ngũ thập niên tiền sự dĩ phi

Dịch nghĩa :

Ởđời nhiều người không biết mình đã đủ thì nên thôi

Lúc nào cũng trầm ngâm như say như dại

Từ trước đến nay chỉ có một ông Bành Tổ  ⁽¹⁾

Trên đời vốn không có hai ông Bá Di ⁽²⁾

Từ khi thấy cậu con ra làm chức quận ⁽³⁾

Khiến cho già này không làm thơ nữa

Chỉ chén say nàm lỳ ở nhà tranh mong đừng ai hỏi đến

Sự việc năm mươi năm về trước nay đã khác xa rồi.

Dịch thơ :

Biết đủ thì dừng mấy kẻ nghe

Thầm lo như dại lại như mê

Xưa nay chỉ có một Bành Tổ

Nhân thế chưa từng hai Bá Di

Từ bữa thằng con làm chức quận

Khiến cho  ông bố thôi đề thi

Nhà tranh say khểnh đừng ai hỏi

Năm chục năm xưa sự chẳng bì.

                Đỗ Đình Tuân dịch thơ

Ghi chú:

(1): Bành Tổ tên là Tiền Khanh, người thời Nghiêu Thuấn, sống 800 năm điển hình cho tuổi thọ.

(2): Bá Di, con một vua  chư hầu đời Ân, giết vua Trụ, Bá Di cho là bất nghĩa, cùng với em là Thúc Tề vào ẩn ở núi Thú Dương hái rau vi mà ăn, không thèm ăn thóc của nhà Chu. Sau cùng chết đói ở đấy. Điển hình cho đức tính trong sạch.

(3): Đây chỉ Nguyễn Hoan đỗ Phó bảng và phải ra làm quan. Nguyễn Khuyến vốn chủ trương bất hợp tác với giặc Pháp. Nhưng vì o ép, cực chẳng đã ông phải cho con ra làm quan và trong lòng rất lấy làm xấu hổ.

Sao Đỏ 19/3/2014