Đọc Quốc âm thi tập (34)

201. Tích cảnh 3

Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền ¹

Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn ²

Xuân xanh chưa dễ hai phen lại ³

Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên.

1. Quản huyền: quản là các loại sáo trúc, huyền là các loại đàn dây. Quản huyền chỉ chung đàn sáo

2. Nhẫn động ắt không thin: đã rung động thì ắt khó giữ được

3. Xuân xanh…: do câu chữ hán “Thanh xuân bất tái lai” (tuổi xuân không trở lại)

202. Tích cảnh 4

Tiếc thiếu niên qua lật ¹ hạn lành

Hoa hoa nguyệt nguyệt luống vô tình

Biên xanh ² nỡ phụ cười đầu bạc

Đầu bạc xưa nay có thuở xanh.

1. Lật: si trật, lỡ

2. Biên xanh: chỉ mái tóc nói chung

203. Tích cảnh 5

Hỡi kẻ biên xanh chớ phụ người

Thức xuân ^1.kể được mấy phen tươi

Vì thu cho nhẫn ² đầu thêm bạc

Chưa dễ ai đà ba bảy mươi.³

1. Thức xuân: vẻ xuân

2. Cho nhẫn: cho đến khi

3. Ba bẩy mươi: 30 tuổi+70 tuổi=100 tuổi

104. Tích cảnh 6

Ba bẩy mươi nào ¹ luống nhọc thân

Được thua đà biết sự vân vân ²

Chớ cười hiền trước ³ rằng dại

Cầm đuốc chơi xuân ⁴ bởi tiếc xuân.

1. Mình có sống được trăm tuổi đâu mà cứ phải nhọc thân

2. Sự vân vân: chỉ chung mọi sự linh tinh ở đời

3. Hiền trước: các hiền triết đời xưa

4. Cầm đuốc chơi đêm: do chữ “Bỉnh chúc dạ du”

105. Tích cảnh 7

Tiếc xuân cầm đuốc mảng ¹ chơi đêm

Những lệ ² xuân qua tuổi tác thêm

Chẳng thấy ngoài hiên tơ liễu rủ

Một phen liễu rủ một phen mềm.³

1. Mảng: mải mê

2. Lệ: sợ, ngại

3. Một phen mềm: một lần héo tàn mềm yếu đi

106. Tích cảnh 8

Liễu mềm rủ nhặt đưa hương

Hứng bện ¹ lầu thơ khách ngại rường ²

Thấy cảnh lòng thơ càng vấn vít

Một phen tiếc cảnh một phen thương.

1. Bện: quấn quýt, dính bám

2. Rường: rằng

107. Tích cảnh 9

Thương cảnh vì nhân cảnh hữu tình

Huống chi người lạ cảnh hòa thanh ¹

Xuân ba tháng thời thu ba tháng

Hoa nguyệt ron ròng ² mấy phát lành.

1. Cảnh hòa thanh: cảnh lại thanh

2. ron ròng: gộp lại, dồn tụ lại. ý cả câu: cảnh hoa nguyệt gộp lại cũng chẳng được bao nhiêu.

108. Tích cảnh 10.

Loan đan ¹ ướm hỏi khách lầu hồng ²

Đầm ấm thì thương kẻ lạnh lùng

Ngoài ấy dầu còn áo lẻ

Cả lòng ⁴ mượn đắp lấy hơi cùng.

1. Loàn đan: trái đạo, bậy bạ, lếu láo.

2. Lầu hồng: nơi đàn bà con gái nhà giấu sang ở. Khách lầu hồng chỉ khách sang trọng quyền quý

3. Ảo lẻ: âó đơn, cảnh lẻ loi cô đơn

4. Cả lòng: rộng lòng

109. Tích cảnh 11

Ba xuân thì được chím mươi ngày

Sinh vật lòng trời chẳng tây ¹

Rỉ bảo ² đông phong ³ hời hợt ít ⁴

Thế tính chớ tiếc dửng dưng thay.

1. Tây: riêng tây

2. Rỉ bảo: nói nhỏ nhẹ bên tai

3. Đông phong: gió xuân

4. Hời hợt ít: thổi nhẹ đi một chút

27/09/2015

Đỗ Đình Tuân