Dịch thơ cổ: Nguyễn Phi Khanh 14

Bài 41

九月村居獨酌

村醪酌罷自談詩

欲把幽懷更向谁

荒徑人行秋色少

故園雨勒菊花遲

龍山後會知何日

彭澤歸心最此時

萬事悠悠拚一醉

了知身到鳳凰池

              阮飛卿

Phiên âm

Cửu nguyệt thôn cư độc chước

Thôn giao chước bãi tự đàm thi

Dục bả u hoài cánh hà thùy

Hoang kính nhân hành thu sắc thiểu

Cố viên vũ lặc cúc hoa trì

Long Sơn hậu hội tri hà nhật

Bành Trạch quy tâm bối thử thì

Vạn sự du du phiên nhất túy

Liễu tri thân đáo Phượng Hoàng trì.

                          Nguyễn Phi Khanh

Dịch nghĩa

Tháng chín ở xóm quê nhà uống rượu một mình

Rượu quê rót cạn một mình ngâm thơ

Muốn giãi nỗi lòng sâu kín  biết nói cùng ai ?

Trên lối đi hoang rậm sắc thu đã phai

Trong vườn cũ ít mưa hoa cúc nở muộn

Sau cuộc họp Long Sơn ⁽¹⁾ biết ngày nào nữa ?

Lòng về bành Trạch  ⁽²⁾ chính lúc này đây !

Muôn việc triền miên dành một cuộc say

Mới biết thân này đã đến ao Phượng Hoàng ⁽³⁾!

Ghi chú

1. Long Sơn: Tên một quả núi ở Trung Quốc. Theo Tấn thư, trong cuộc hội yến ở Long Sơn vào ngày 9/9 (tức vào tiết Trùng dương) do Hoàn Ôn chủ trì, một người giữ chức tham quân của Hoàn Ôn là Mạnh Gia say rượu quá, đến nỗi gió thổi bay mất mũ mà không biết. Cử tọa đều cười vui bắt Gia phải làm một bài phú về việc này.

2. Bành Trạch: Nơi Đào Tiềm, một nhân vật sống ở đời Tấn ở ẩn, ông có bài “Quy khứ lai từ” nổi tiếng.

3. Ao Phượng Hoàng (Phượng Hoàng trì): Theo Tấn thư , ao Phượng Hoàng là tiếng người sau chỉ tòa Trung thư, một cơ quan trọng yếu.

Dịch thơ

1.

Rượu quê rót vợi tự ngâm thơ

Biết tỏ cùng ai nỗi tóc tơ

Lối cũ người đi thu sắc nhạt

Vườn xua mưa ít cúc hoa thưa

Long Sơn hội mở còn thăm thẳm

Bành Trạch lòng về những vẩn vơ

Man mác việc đời say trút sạch

Mình về ao Phượng vẫn trong mơ.

2.

Vừa uống vừa ngâm rót cạn chai

Nỗi niềm sâu kín ngỏ cùng ai

Vườn xưa mưa ít cúc bông muộn

Lối rậm người đi thu sắc phai

Sau Hội Long Sơn chừng có dịp ?

Lòng về Bành Trạch chính đây rồi

Triền miên muôn việc dành say một

Ao Phượng thân này đã đến nơi.

                     Đỗ Đình Tuân dịch

Bài 42

秋日曉起有感

残夢疏疏醒曉鍾

日含秋影射窻櫳

客懷擁枕欹眠後

心事焚香兀坐中

庭外掃愁看落葉

天邊灑淚数征鴻

嗚呼世道何如我

三撫遺編賦大東

               阮飛卿

Phiên âm

Thu nhật hiểu khởi hữu cảm

Tàn mộng sơ sơ tỉnh hiểu chung

Nhật hàm thu ảnh xạ song lung

Khách hoài ủng chẩm y miên hậu

Tâm sự phần hương ngột tọa trung

Đình ngoại tảo sầu khan lạc diệp

Thiên biên sái lệ sổ chinh hồng

Ô hô thế đạo hà như ngã

Tam phủ di biên phú Đại đông

                     Nguyễn Phi Khanh

Dịch nghĩa

Ngày thu sáng dậy cảm xúc nên thơ

Chuông sớm xa xa tỉnh giấc mộng tàn

Mặt trời ngậm bóng thu dọi vào song cửa

Nỗi lòng đất khách sau lúc nghiêng gối nằm ngủ

Một bầu tâm sự trong khi đốt hương ngồi ngây

Ngoài sân xem lá rụng quét sầu

Đếm chim nhạn bên trời rơi từng giọt lệ

Than ôi cuộc đời như vậy ta biết tính sao đây

Ba lần vỗ sách cũ mà ngâm thơ đại đông.

Ghi chú

1.Đại đông: Tên một bài thơ trong phần Tiểu nhã của Thi kinh, có nội dung chỉ trích thời loạn.

Dịch thơ:

1.

Mộng tỉnh bâng khuâng rộn tiếng chuông

Nắng thi lấp lánh chiếu qua song

Bồi hồi ngủ dậy đầu ôm gói

Man mác ngồi im lặng đốt hương

Sân trước quét sầu nhìn lá rụng

Trời xa ngăn lệ đếm chim hồng

Than ôi thế sự nên sao đặng

Thơ cũ ba lần  đọc Đại đông.

                 Bùi Văn Nguyên dịch

2.

Mộng tàn chuông sớm xa xa

Mặt trời ngậm bóng thu tà trước song

Miên man đất khách sự lòng

Đốt hương lặng lẽ trong phòng ngồi ngây

Ngoài sân sầu lá rụng đầy

Đếm chim rơi lệ nhạn bay bên trời

Cuộc đời sao vậy than ôi

Ba lần vỗ sách ngâm bài Đại đông

                       Đỗ Đình Tuân dịch

11/4/2012

Đỗ Đình Tuân