Lại dịch thơ Nguyễn Khuyến 31

Bài 24

Hạ nhật hữu cảm

Nguyên tác và phiên âm

夏日有感	Hạ nhật hữu cảm
皇恩夤重感夤增	Hoàng ân di trọng cảm di tăng
許久南冠絕不能	Hứa cửu nam quan tuỵet bất năng
尚有人心犀一点	Thượng hữu nhân tâm tê nhất điểm
可無世局淚三升	Khả vô thê cục lệ tam thăng
始年志氣歸双鬢	Thủy niên chí khí quy song mấn
末学文章入下層	Mạt học văn chương nhập hạ tằng
旅夢黄花白酒伴	Lữ mộng hoàng hoa bạch tửu bạn
未應驚倦枕青燈	Vị ưng kinh quyện chẩm thanh đăng

Dịch nghĩa: Cảm nghĩ ngày hè

Ơn vua càng nặng thì cảm khích càng nhiều

Đã lâu nay đội mũ phương nam ¹  muốn dứt đi không được

Vì còn có một điểm lòng người như sừng tê ² thông suốt

Nên đối với thế cục không thể không ứa lệ đến ba thưng

Cái chí khí tuổi tre đã hao mòn đi cùng với hai mái tóc

Văn chương trong buổi học suy tàn đã rơi xuống bậc dưới

Giấc mộng hoa vàng nơi lữ thứ có rượu trắng gần gũi với mình

Chưa nên tỏ ra sợ sệt mệt mỏi gối đầu nằm trước ngọn đèn xanh.

Dịch thơ:

Ơn vua càng nặng cảm tình tăng

Cái mũ phương nam dứt được chăng ?

Lòng vẫn sừng tê thông nhất điểm

Mắt vì thế cuộc lệ ba thăng

Nguội tàn chí trẻ theo mầu tóc

Mạt học văn chương xuống hạ tằng

Lữ thứ bạn cùng ly rượu trắng

Đèn xanh bên gối hãy thung thăng.

                             Đỗ Đình Tuân

                               (Dịch thơ)

Chú thích:

1. Mũ phương nam: Chung Nghi nước Sở bị cầm tù ở nước Tấn. Một hôm Tấn hầu trông thấy hỏi: “Người đội mũ phương nam bị trói kia là ai ?” Mọi người đáp: “Đó là tù nước Sở” (Tả truyện)
2. Sừng con tê: giữa có lỗ thông suốt từ đầu nọ qua đầu kia. Người ta ví vói sự thông cảm trong tâm con người. Thơ Lý Thương Ẩn đời Đường có câu: “Tâm hữu linh tê nhất điểm thông”(Trong tâm có một điểm thông suốt như sừng con linh tê).

20/11/2014

Đỗ Đình Tuân