Hồi ký NMNC - CHƯƠNG 14: NỖI ĐAU KHỦNG KHIẾP

Tin dữ
             

           MQ tiếp tục gửi thư về cho tôi, một ngày cuối tháng bẩy năm ấy. Nhưng mới hôm qua nhận thư xong thì hôm nay tôi đã cáu kỉnh nóng nảy bất thường. Tôi quát và vùng vằng với bọn trẻ, “sao bố không gửi thư nữa cho mẹ?” Hai đứa trẻ ngơ ngác, “ơ hôm qua mẹ mới nhận thư bố mà, thì phải lâu lâu rồi mẹ mới có thư khác chứ?” Tôi im lặng, thực sự là không hiểu được mình.
             Chỉ khi đến cơ quan, lao vào công việc tôi mới thấy ổn lòng ổn dạ hơn. Tôi đang say sưa với bao nhiêu chồng đĩa mềm, đang giở một đống tài liệu làm dở, thì nghe ai đó bảo tôi ra ngoài có khách. Tôi vội đi ra, thì thấy ngoài sân cơ quan, anh rể tôi đang đứng chờ. Tôi mời anh vào trung tâm, nhưng anh từ chối, anh bảo nói chuyện ngoài sân cũng được (!) Anh là anh Nghiệp chồng của chị Hiền Thục (chị đã mất vì ung thư). Anh đã tái giá, có một gia đình hạnh phúc và ở cách nhà tôi khá xa. Anh chị đều bận đi làm, và có con nhỏ, sao hôm nay có việc gì mà đến tìm tôi nhỉ. Tôi hỏi anh, anh bảo chẳng có việc gì, tiện qua đây thì ghé thăm tôi thôi. Tôi ngạc nhiên hết sức, nhưng anh không vào thì đành vậy. Chuyện bâng quơ, chả đâu vào đâu. Anh hỏi tôi, Cô đi làm có bận lắm không? Me vẫn khỏe chứ? Chú MQ có hay viết thư không? Chú ấy vẫn ở Liên Xô à? các cháu Tuấn và Hương vẫn đi học đều chứ? đi học ở trường có xa không? Tôi miễn cưỡng trả lời, vâng em bận, me vẫn khỏe, chỉ tội hay đau nhức chân, nhà em vẫn viết thư thường xuyên, anh ấy đang ở Liên Xô, các cháu đi học đều ... Nhưng trả lời xong câu “các cháu đi học đều” thì tôi chột dạ: “Ơ anh hỏi gì thế? các cháu nhà em đi học cả mà, hay các cháu nhà em có chuyện gì? chúng bị ốm đột xuất, hay làm sao hả anh, anh nói đi! Sao tự nhiên anh đến đây, ngay trong giờ làm việc của em (và của anh nữa) để chỉ hỏi những câu hỏi đơn giản vậy thôi ư?” Anh rể tôi lúng túng ra mặt, nhưng vẫn cố gượng gạt đi, “không có gì mà, anh hỏi thăm cô thế thôi”.
             Tôi càng sốt ruột hơn, kéo anh ra một góc sân khuất kẻo ngại mình la lớn lên thì kì quá, không ai hiểu chuyện gì. Rồi tôi nghiêm nét mặt lo lắng:
- Có gì cần thì anh nói đi nào, anh làm sao thế, anh nói đúng cái điều anh định đến đây nói với em đi! Đúng là con nhà em bị làm sao rồi hả anh?
- Không, các cháu không làm sao cả. - Anh hơi lúng túng.
- Thế thì me làm sao à? - Tôi sốt ruột hỏi.
- Không, không, me bình thường cô ạ…Chỉ có chú MQ…- Anh ngập ngừng.
- Nhà em ư? Nhà em ở Liên Xô cơ mà, có ở đây đâu? - Tôi hoảng hốt hỏi dồn anh.
- Ừ chú ấy bị mệt…nghe nói chú ấy bị tai nạn, đang chữa trị…
Tôi sững sờ, như không tin ở tai mình nữa, nhưng rồi tôi chợt bình tĩnh nói giọng rắn đanh:
- Anh Nghiệp! anh hãy nói cho em nghe đi, chồng em sao rồi, anh hãy nói thật đi! Em xin lỗi anh, anh đừng quanh co nữa, dù ở mức độ nào em cũng chịu đựng được mà!...
Dường như đã đến lúc không thể nào và không cần dấu nữa, anh nói thật khẽ đủ để tôi nghe rõ: “Chú MQ mất rồi. Chú ấy bị giết”.

              Tôi bỏ anh đứng đó một mình, chạy vào trung tâm, mắt vẫn ráo hoảnh, nhưng đến khi lao vào gian phòng đầu tiên, tôi không nhận ra là phòng nào chỉ thấy đang không có người, ngồi vật ra gục đầu lên mặt bàn, thì tôi mới khóc nức nở. Các Sếp, cùng bạn bè từ đâu chạy tới thật nhanh, hỏi thăm, tôi chỉ nói được nửa câu của anh rể: “Chồng tôi - MQ mất rồi!” và nỗi đau đớn, thương sót, hoảng sợ ùa đến trong những cảm xúc lẫn lộn khiến tôi không còn biết mình đang ở đâu, làm gì, chỉ có điều chắc chắn, tôi chưa điên, tôi chưa mất trí.
             Tức khắc sau đó, cơ quan cho xe con chở tôi cùng một số bạn bè áp tải tôi về nhà chị cả tại một khu tập thể gần nhà tôi, chứ không về chợ Trời. Chắc là mọi người đã kịp hỏi han sự thể qua anh rể tôi nên bàn bạc quyết định như thế, chứ tôi chả biết gì mà yêu cầu đi đâu về đâu. Xuống xe, mọi người dìu tôi hai bên đưa lên tầng 5, căn hộ của chị. Cả nhà gần như đông đủ, chỉ thiếu me tôi, và con trai tôi đi học chưa về. Tôi nằm vật ra giường, vẫn thế, vẫn nức nở chứ không dám gào thét. Hương, con gái út tôi đang loanh quanh ở đó, ngồi bên canh mẹ. Nó đi lấy cặp, lục tìm sách vở ngồi làm bài, rồi cầm tay tôi, nhìn thẳng vào mắt mẹ, lắc đầu quầy quậy: “Con biết rồi, nhưng mà mẹ! mẹ! mẹ đừng khóc nữa! mẹ đừng khóc!!!” Nghe con nói, nhìn dáng điệu cử chỉ của con, đứa con gái “rượu bia” bé bỏng, gầy còm, xanh xao mà bố MQ vô cùng yêu quí, tôi càng không thể chịu được, nhưng tự nhiên thấy “nể” con, nên cố kìm lại cho tiếng nấc nhỏ hơn.
              Cả nhà, chẳng ai nói với tôi thêm điều gì, tôi không tìm hiểu nữa.Trong óc tôi chỉ thoáng hiện lên, MQ đi đâu, lúc nào mà bị kẻ ác …bắn, và vì sao như thế thì chịu. MQ viết thư về cho tôi gần đây đâu có kể chuyện làm ăn thế nào, mà tôi thì không hỏi. Có lẽ cả hai tránh né nhau không muốn đụng đến việc này thì phải. Vì thế thư đi thư lại không nhiều và chủ yếu chỉ là MQ nhắc nhớ mấy mẹ con, động viên tôi khắc phục khó khăn cho đến ngày MQ trở về. Đầu óc tôi như muốn nổ tung lên. Vì sao trời lại trừng phạt chồng tôi (chứ tôi không nghĩ nhiều đến tội lỗi của ké ác độc nào đang còn dấu mặt hay cao chạy xa bay rồi), để MQ từ bỏ mẹ con tôi mà ra đi trong tình cảnh như vầy kia chứ? Vì sao tôi vốn tự hào rằng mình là người hay được báo mộng, hay biết trước mọi điều sẽ xảy ra, mà tôi không biết gì hết, tôi chỉ loanh quanh tưởng tượng lo sợ MQ sang bên đó mải vui thú cuộc sống hiện đại với những cô tình nhân trẻ xa lạ mà quên mẹ con tôi? MQ ơi, tôi tự thì thào với chính mình: Anh đã làm gì? Hay là anh làm gì sai trái tội lỗi để phải chịu như thế, ôi nếu vậy thì xấu hổ biết chừng nào. Không, không thể thế được, anh hiền lành lắm mà, anh đầy lòng nhân ái và vị tha, ai cũng quí mến anh có phải chỉ vợ con yêu quí anh đâu? Tôi có thể làm gì để anh quay trở lại, để tin đồn kia chỉ là một sự nhầm lẫn không có thật? Hoặc là giá như, ừ thì anh cứ bị thương thật nặng đi, để tôi còn tìm cách  sang Liên Xô chăm sóc cho anh, để anh còn có tôi ở bên, để chúng tôi có những giây phút bên nhau mà chung quanh không có một người nào khác chứ!
              Tôi nằm nghỉ ở nhà chị rồi chiều đến, chợ Trời vãn đi, mọi người mới đưa tôi về. Bàn thờ MQ đang được lập lên ở một góc nhà. Bạn tôi, Phi có ở đây rồi, đang treo tấm vải màn trắng và sửa sang gì đó. Cả vợ bạn cùng đến để hỏi thăm, chia buồn. Tôi nằm như chết lịm, không khóc nữa, không nhận ra trong nhà có những ai, chạy đi chạy lại việc này việc kia. Con trai tôi đi học về, tôi không dám thể hiện gì xúc cảm, tôi sợ mình phát cuồng lên. Lúc này, tôi cần im lặng, không có nhu cầu phải chia sẻ với ai hết.
                Mấy ngày sau, câu chuyện đau buồn dần hé lộ, mà tôi không nhớ rõ những ai đã kể cho mình nghe, chắc phải có Hoa rồi. MQ chờ đợi mãi mà không xin được visa sang Ba Lan, nên tạm ở lại Nga, làm một đầu mối giúp bạn quản lí hàng đi hàng về. MQ làm một cách vô tư vui vẻ và ngây thơ đến mức bọn ác nổi lòng tham rình rập mà MQ không hề hay biết. Mấy tháng đầu mới sang, MQ thuê nhà ở chung với hai người bạn cùng đi thì không sao. Tới khi Chiến từ Ba Lan sang, thấy anh ở chung chật chội quá, thương anh chưa bao giờ được đi nước ngoài mà sinh hoạt lem nhem vất vả nên đã thuê nhà khác, một căn hộ thật xinh xắn của một bà chủ nhà người Nga, để đưa anh ra ở riêng. MQ thực sự thích thú với cuộc sống mới này, với căn hộ mà MQ có thể tự do nghỉ ngơi, có thể ngồi hàng đêm viết thư liên tục cho vợ (nhưng không gửi). Chính tại căn hộ này, MQ đã nhen nhóm và say sưa với ý định con gái viết thư mời mẹ sang nghỉ ngơi một thời gian với bố, bởi mẹ tuy đi nước ngoài mấy lần rồi nhưng là đi học, vất vả lo lắng đủ thứ chứ chưa rảnh rang sống cho mình, cho riêng vợ chồng mình.
             MQ chuyển sang nhà mới, con gái tôi lên thăm. Cháu lo sợ và nhắc bố, “bố ơi bố phải làm lại khóa cẩn thận đi chứ, ở đây phức tạp lắm đấy bố ạ, sao bố để cửa giả hờ hững thế này?” Vốn dĩ MQ sửa khóa thay khóa rất giỏi, nhưng cười gạt đi và bảo, “không sao đâu con, bố là “vô sản” có gì đâu mà phải cẩn thận?” Rồi bố chỉ luôn nhắc con gái khi trở lại trường, nhớ gửi thư mời để mẹ sang ngay với bố. Bố MQ sang đây được mấy tháng mà đã mập lên nhanh chóng, vì hợp với bơ sữa, chắc thế. Bố vui vẻ, yêu đời, say sưa với “công việc” trong hiện tại, một công việc tạm giết thời gian chờ đợi đi Ba Lan, theo những dự định từ trước. Bố quí chú Chiến, ơn bạn vì bạn tốt với mình, và hết lòng với bạn.
             Con gái ở với bố được mấy ngày, rồi phải trở lại thi tiếp vài môn cuối cùng. Buổi tối hôm ấy, khi tiễn con lên taxi để ra ga xe lửa, bố vẫn còn kịp nhắc con một lần nữa, “về tới nơi con nhớ gửi thư mời ngay cho mẹ con nhé!” Xong MQ trở lại căn hộ, đêm khuya bổ dưa hấu ăn, gọi điện cho bạn bè ở các thành phố, khoe mình đang ăn dưa, dưa ngọt quá chưa bao giờ được ăn dưa ngon như thế trong đời. Thế rồi, sau đó bạn bè gọi điện đến không thấy ai nhấc máy nữa. Mọi người kể cả Chiến nháo nhác thấy là lạ, ái ngại, báo cho nhau giữa đêm khuya, như thế nào không rõ, chỉ biết là khi con gái tôi vừa xuống tầu về kí túc xá thì nhận được hung tin rồi. Lúc đầu, chú Chiến còn bảo bố MQ đang nằm bệnh viện, chắc là để cháu khỏi đột ngột, nhưng con gái tôi đã kịp nhận ra ngay, chuyện gì đã đến với bố mình.
            Rồi cháu đi gặp cảnh sát, hay là cảnh sát gặp cháu, tôi không biết, chỉ có một nỗi buồn chồng chất thêm. Đó là, khi con gái tôi đề nghị điều tra, thì nhận được trả lời thật lạnh lùng, “mày có đủ tiền để làm việc đó không?” Ôi trời, con bé sinh viên nghèo kiết xác, cả ngày ăn một bữa mỳ ăn liền thì còn có gì nữa? Thôi đành lủi thủi ra về. Và trước khi về, cháu còn kịp xin nhận lại một bộ áo quần của bố làm kỉ niệm, đặc biệt xin những bức thư mà bố viết cho mẹ trong đêm mà cháu chứng kiến, những bức thư chưa gửi ấy, mang về cho mẹ, bởi biết rằng chúng là vô giá. Nhưng bộ quần áo thì được phép chứ thư thì không được. Vậy là những bức thư cuối cùng anh gửi cho tôi đã không đi theo anh, cũng chẳng đến với tôi, chúng trôi nổi ở tận phương nào có trời mới biết được.
             Mọi chuyện xảy ra trong chớp mắt, kinh hoàng và đau thương không sao tả xiết. Mới hôm nào đây, bố MQ còn vui đùa với con gái và đám bạn sinh viên của cháu tại kí túc xá, nơi bố lụi hụi nấu sẵn đồ ăn chờ con đi thi về. MQ còn mang khoe với bọn trẻ áo quần và đồ dùng tôi đi mua sắm cùng anh, khoe cả cái quần đùi, quần soóc nữa, mặc thử từng cái một và hỏi bọn trẻ chú mặc có đẹp không, có vừa không, hồ hởi cười rất mãn nguyện rằng vợ chú mua cho chú đấy.
              Mới hôm nào đây, gặp bạn bè khi được hỏi trêu rằng anh có thấy bọn con gái Nga đẹp không, anh đã nhìn trộm bao nhiêu đôi chân của chúng rồi thì MQ còn cười ngô nghê mà rất khôi hài rằng “không, mình không nhìn đứa nào cả, vì mình biết chắc rằng đôi chân của vợ mình còn đẹp hơn của chúng nhiều”. Đương nhiên, anh nói vậy là “xạo” rồi, là đùa vui rồi nhưng sự khôi hài ấy càng khiến tôi đau sót và thương anh lắm.
             Vừa mới hôm qua đây, khi dạo chơi cùng con gái và cậu bí thư đoàn trường, cậu ấy hỏi tuổi của MQ và của tôi. Cậu ấy nghĩ một lúc rồi nói với MQ, gay rồi, không ổn rồi anh ạ. MQ ngạc nhiên hỏi, cậu bảo sao, không ổn là thế nào, vợ chồng mình yêu nhau lắm mà!? Cậu ta buồn buồn trả lời tiếp, thì em có bảo vợ chồng anh không yêu nhau đâu, mà vấn đề là tuổi của anh chị khắc nhau lắm, em thống kê cả gần 300 trường hợp rồi, chẳng ai thoát cả! MQ vẫn cười vui vẻ, thôi nào, ta chuyển sang chuyện khác đi.
              Hôm nào và hôm qua là thế, còn hôm nay và ngày mai là sự im lặng đến rợn người, là sự chịu đựng lớn lao ngoài sức tưởng tượng của con gái tôi, một đứa trẻ chỉ quen sống bình dị trong tình yêu thương của ông bà, của bố mẹ và các em, và sống giản đơn vui vẻ, cái vui vẻ luôn lạc quan thừa hưởng được từ bố MQ, thì bây giờ phải một mình lặn lội thu xếp và đương đầu với mọi chuyện mà con không thể nào hiểu được, lường được. Các chú thân thiết với bố cháu đi đâu hết cả rồi, có thể cũng đang bị cảnh sát gặp gỡ và chất vấn gì chăng. Một không khí căng thẳng bao trùm, đến cả đám tang tổ chức tại Mạc Tư Khoa, cũng là do một bác, tình cờ thấy chuyện chẳng lành thì vào cuộc, huy động bạn bè mọi người hãy đến giúp cháu, trấn an cho mọi người rằng hãy đừng tránh né, hãy đừng sợ, rằng nghĩa tử là nghĩa tận. Bác ấy có biết và nghe nói đến MQ, nhưng không thân quen, vì thời MQ dạy ở trường thì bác ấy đi nghiên cứu sinh ở nước ngoài, rồi sau MQ đi bộ đội không cùng đơn vị công tác nữa.

 

              Đám tang rồi cũng đầy đủ lễ nghi, có đại diện của đại sứ quán, đông đủ bạn bè, tạm gọi như vậy. Và đẩy theo xe chở quan tài bố đến nơi hỏa táng thì con gái tôi là người duy nhất trong gia đình tôi có mặt.Và mọi việc nào mua vé máy bay, nào thủ tục hỏa táng, khai trình báo bẩm, chuẩn bị hành lí, cấp tập khẩn trương tới mức một người bạn thân của cháu phải chờ để nhận lọ tro do cháu ủy nhiệm nhận thay, sát giờ kịp đưa ra trao cho cháu tại sân bay để lên đường về Việt Nam, suýt nữa bị lỡ. Ngày ấy, MQ chưa đủ “tiêu chuẩn” để mang thi hài về, bắt buộc phải hỏa táng, và mẹ con tôi không có mặc cảm gì về điều này. Cũng vì vội vã và quá đau đớn, một thực tế đau lòng khác lại xảy ra, toàn bộ phong bì phúng viếng Hoa gom trong một chiếc túi lớn đã bị thất lạc, một ai đó nỡ lòng nào cầm lấy đi rồi. Điều này tôi chỉ được biết sau khi MQ mất tới gần hai chục năm trời, vì ngày xưa con gái không nỡ kể cho tôi nghe, và tôi thì không để ý hỏi han gì. Bởi vậy, tôi không có khái niệm gì về đám tang ai đã đến dự, ai phúng viếng để có một lời cảm ơn sau này khi gặp lại họ. Cho tới khi làm đám cưới cho Hương, con gái út lấy chồng, tôi mới ngạc nhiên và xấu hổ khi thấy một người đàn ông đến bắt tay tôi, tự giới thiệu, rồi nói rằng, “chắc chị không biết tôi, và chị không mời tôi dự đám cưới này, nhưng tôi vẫn cứ đến để chúc mừng hạnh phúc hai cháu và gia đình chị”. Và anh ấy kể vắn tắt rằng, anh ấy là người bạn tình cờ đã hô hào động viên bạn bè đến dự tang lễ MQ như tôi viết ít dòng kể trên. Tôi xấu hổ vì tôi không biết gì về cái ngày xưa ấy. Bao nhiêu năm trôi qua, tôi chưa bao giờ có một lời cảm ơn nào gửi đến bạn bè có mặt tại đám tang chồng trên nước bạn, tôi không hề biết ân nhân của gia đình mình là ai ở nơi đất khách quê người xa lạ này.Tất nhiên sau đó, tôi hỏi anh ấy địa chỉ, và tôi cùng con gái lớn đã đến thăm gia đình anh ấy, để cảm ơn, và để nói đôi lời vắn tắt về sự thể của tôi, như để thanh minh dù chỉ môt chút một chút thôi về cái sự vô tình oan nghiệt tôi đà mắc phải, mà trong đám cưới con gái, tôi không có thời gian và điều kiện để bày tỏ.
            Còn đối với hai người bạn thân, Văn, người cãi nhau với tôi khi tôi cản anh đi, và Chiến, người luôn chăm lo cho MQ những ngày ở Nga, thuê cho MQ ở căn hộ tưởng sung sướng mà bạc mệnh ấy, đã kịp đến để chia buồn an ủi tôi. Tôi buột miệng nhắc lại, tôi có linh tính gì mà cứ khăng khăng cản MQ, và tranh cãi quyết liệt với Văn hôm nào, bạn còn nhớ chứ,…thì Văn lắc lắc đầu nét mặt thật đau khổ và bảo, “thôi mà, em biết rồi, chị đừng nói nữa...” Bỗng chốc tôi cảm thấy mình lỡ lời, tôi đâu có gì oán trách các bạn. Tôi hiểu, đó là lòng tốt, là tình cảm quan tâm chân thành nhiệt tình của các bạn đối với chồng tôi, còn việc xảy ra là ngoài ý muốn, có ai hình dung được đâu. Có chăng là MQ quá ngây thơ, quá chủ quan, mà thôi trách gì MQ nữa thêm tội nghiệp. Cả đời, anh chỉ sống chân chất đâu có biết gì về những khốc liệt của thương trường nói chung, và của một đất nước bạn đang ở thời kì khủng hoảng, thiếu thốn trăm bề, nói riêng? Đấy là chưa kể, trong  tai nạn khủng khiếp này, Chiến, bạn thân của anh, liệu có mất mát gì không, MQ lúc bị nạn có giữ tiền của bạn không? tôi đâu có biết, mà bạn cũng chả bao giờ nhắc đến để thêm đau lòng. Có nghĩa là, nếu chồng tôi ngây thơ mười phần, mà Chiến có già dặn hơn một phần thì vẫn là ngây thơ tới chín phần. Thật đáng thương và đau đớn vô cùng cho cả hai người.
            Trong vài ba bức thư Chiến gửi cho tôi, bạn có nhắc đến chuyện vợ chồng tôi tiễn nhau trên sân bay. Chả là MQ có chuyện gì đều kể cho bạn nghe. MQ kể với Chiến rằng ngày ấy, vì quá xúc động, nên MQ lúng túng, không nói được lời nào với tôi, nên lảng tránh, chứ làm sao quên được tôi, trong khi tôi buồn nản trách móc đủ điều. MQ tâm sự với Chiến rằng MQ gặp tôi, yêu một lần, duy nhất và vĩnh viễn. MQ tự hào về tình yêu của chúng tôi, về một gia đình hạnh phúc mà chúng tôi đã cùng nhau dựng xây vun đắp.
             Vậy mà MQ đã đột ngột ra đi, không một lời trăng trối. Rồi MQ trở về với tôi và gia đình trong một bình tro gắn xi kín bên ngoài ghi rõ tên anh. Con gái tôi đánh điện và ở nhà đưa mấy người đi đón, mang MQ về làm tang lễ tại Hà Nội, với đủ nghi thức cho một trung tá là “quân nhân từ trần”. Tôi ôm chặt bình tro vào ngực và nước mắt dàn dụa. Tôi không biết mình đang ở đâu, nhìn thấy những ai, chỉ cảm nhận được hơi ấm lẫn lộn từ bao người thân, bạn bè, đồng nghiệp đến nắm tay tôi chia sẻ. Tôi nâng niu vuốt ve những trái Thanh Long đặt trên bàn thờ anh, những trái cây mà vì là vợ anh nên tôi mới biết từ những ngày mới thống nhất nước nhà, khi chúng tôi về Nha Trang thanh bình và vô Sài Gòn nơi phồn hoa đô hội. Tôi sờ lần như mê muội tất cả những vòng hoa đặt viếng anh, từng bông từng bông một, chẳng biết để làm gì. Rồi tôi cùng đứng đó, bên ba đứa con thơ dại - Hoa, Tuấn, Hương, lúc trân trân, khi mệt mỏi, để đáp lễ các đoàn vào phúng viếng như một cỗ máy không hồn rệu rã. Ít phút sau, xe tang đưa anh trở về qua ngôi nhà ở chợ Trời, nơi anh đã từng chung sống với cha mẹ tôi, với mẹ con tôi. Suốt dọc đường, tôi vẫn thế, vẫn ôm chặt bình tro mà thổn thức. Đôi mắt của tôi xưng mọng, hàng mi tự khép lại như hai vệt kẻ chỉ mong manh.
              Chợ Trời vẫn vậy, vẫn đông đúc. Chợ Trời hôm nay dường như đông hơn, vì người ta tò mò nhìn tôi ôm anh rẽ lối vào nhà, không buồn nói lấy một lời xin lỗi vô lí như bao năm qua đã từng là như thế. Xong xuôi thủ tục, chúng tôi đưa tiễn anh về Nghĩa trang Văn Điển, khu hỏa táng, tại một vị trí mát mẻ nhìn ra hồ nước thơ mộng. Tôi đã òa khóc gọi anh, nói những gì đó trong một trạng thái hoàn toàn tỉnh táo, nhưng thú thực giờ này tôi không còn nhớ đến từng chi tiết nữa.

Không chỉ khổ vì mất anh
              Vậy là tôi đã mất anh thật rồi. Thế mà, đêm về, thi thoảng tôi lại thấy như MQ đang gọi cổng, anh trở về và cười bảo rằng không có chuyện gì, rằng hóa ra tôi bị nhầm. Sau đám tang anh, anh Quảng (anh trai MQ) từ Nha Trang ra, còn ở lại ít hôm, để an ủi động viên tôi. Thấy anh nhận được điện tín, chị dâu gọi anh về vì nhà bận con nhỏ, tôi vội vã nhắc, bằng mọi cách để anh phải về ngay. Giục giã bên ngoài mà lòng tôi đau sót, tủi thân lắm lắm. Tôi rất thông cảm vì hiểu hoàn cảnh anh chị mà, nhưng tôi khóc thầm với cái yếu mềm mà cứng cỏi của mình.
               Hoa, con gái tôi cũng ở lại mấy tuần với mẹ và các em rồi trở lại trường. Bây giờ, nó dường như trở thành trụ cột về tinh thần của cả nhà. Những ngày này, nó đã mất đi, những nụ cười tươi vô tư phớ lớ giống như bố MQ của nó. Hoa không nói gì nhiều, bởi Hoa hiểu mẹ. Hoa bảo với mọi người, mẹ yếu đuối lắm, nhưng sức chịu đựng lại…phi thường. Mẹ sẽ không bao giờ gục ngã.
               Đúng vậy, tôi không được phép gục ngã.Tôi phải sống, để tiếp tục nuôi các con nên người. Chỉ có điều, ngoài giờ làm việc ở cơ quan, tối đến, hoặc ngày nghỉ cuối tuần, xong cơm nước cho cả nhà, là tôi lẻn đi, dạo một mình trên hè phố. Tôi tưởng tượng vẫn có anh đi cùng, nào là rẽ vào cửa hàng bách hóa mua chiếc khăn mặt, rẽ vào cửa hiệu mua bánh trung thu hạ giá cho các con, đi xem kịch ở nhà hát Tuổi trẻ đến khuya còn hăng say tranh luận, và ngượng ngùng hỏi mua “OK” nơi góc phố tối tăm với ánh mắt lườm nguýt chồng đầy yêu thương đan xen hờn trách. Có những lần, trời đổ mưa tầm tã, mà tôi vẫn đi, như một cái bóng vô hồn hướng về nơi vô định. Tôi chẳng biết rồi cuộc đời sẽ ra sao. Khóc mãi nước mắt phải cạn dần, tôi chỉ làm hùng hục mọi thứ phải làm, như một nghĩa vụ không thể rời xa.
            Với bạn bè, tôi phải thu xếp khẩn trương đến mức có thể để trả nợ. Tôi không muốn bạn bè thương hại ái ngại cho tôi, hoặc lo lắng chẳng biết bao giờ tôi mới trả được họ. Thật may, tôi được biệt phái sang một cơ quan Bộ làm chiến lược ngành phần liên quan chuyên môn của mình, đồng thời sau giờ hành chính, lại trở về trung tâm làm tiếp đến 10 giờ đêm  Bởi vậy tôi được hưởng hai lương, vừa là để quên bớt đi nỗi đau, vừa là có tiền nuôi các con và thu xếp nợ nần.
            Các bạn ở đơn vị MQ công tác, ở trung tâm đào tạo nơi MQ tham gia dạy học trước khi đi, rất quan tâm, thi thoảng tới thăm cho quà các cháu và an ủi động viên mẹ con tôi. Đặc biệt là Chiến, cậu ấy quá khổ chứ chẳng sung sướng gì, khi mất MQ - người bạn thân thiết chí cốt nhất, gia đình đang trục trặc nữa, mà vẫn luôn thư từ động viên tôi, động viên cháu Hoa, có lần về thăm còn cho cả tiền nữa mà tôi từ chối không được. Tôi biết ơn tất cả, nhưng tránh né gặp mọi người. Tôi rất ít thăm ai, hầu như vậy trong cả mấy chục năm trời nay. Phần vì quên đường (ngày xưa chỉ biết ngồi sau xe MQ chở thôi, nay không còn MQ chả biết nhà ai mà đến), phần vì không muốn, và rất ngại ngần, mặc cảm. Thấy tôi làm việc miệt mài như thế, không quan hệ gì nữa, cậu bạn cùng đơn vị MQ (người ngồi chờ cháu Hoa thi đại học về để cùng với MQ chấm điểm Toán cho cháu ấy), bảo tôi: “Chị Thư ơi!, chị không thể sống như thế này được đâu! Chị phải đi bước nữa nhé chị. Chị đừng ngại gì, sẽ có người tốt và yêu thương chị mà. Em đưa người ta đến nhé…”. Ôi cảm ơn bạn. Nhưng đừng nói thế. Mình ổn mà. Anh MQ vẫn ở bên mình và các cháu mà!”.
             Có lẽ trời đã sắp đặt mọi chuyện. Ông mang MQ của tôi về cõi vĩnh hằng, ông xui khiến tôi xa cách với mọi người và cô độc, thì đây, ông đưa đến cho tôi người bạn nam tri kỉ để chia xẻ nỗi niềm. Đó là Phi. Nhưng ông không cho tôi biến thành đàn ông để câu chuyện trở nên đơn giản nhẹ nhàng hơn. Tôi biết, là phụ nữ góa chồng, nên tôi phải luôn giữ gìn để đừng ai hiểu lầm về mình. Bởi thế, tôi chỉ có thể tâm sự với bạn thật vội vã, và tự hiểu tự hình dung rằng, có một người bạn luôn cảm thông, quan tâm động viên an ủi mình để nỗi đau quá lớn không quật ngã, dù chỉ trong im lặng, là đủ. Và nếu bạn có những cử chỉ thân mật với tôi hơn mức bình thường, thì cũng chỉ xuất phát từ lòng tốt, từ sự thương mến chân tình giản dị mà thôi, chứ đâu có gì quá đáng.Tôi hiểu bạn, tôi trân trọng tấm lòng bạn. Về phần mình, lòng tự trọng luôn nhắc nhở tôi rằng, tôi quí bạn, thì càng phải tôn trọng gia đình hạnh phúc của bạn. Nhưng đời là bể khổ, chả có một chút gì thương hại kẻ yếu đuối như tôi lúc này!
             Một lần, cô bạn tôi cho hai vé xem kịch ở Nhà hát Tuổi trẻ. Cô ta đi với chồng. Tôi buồn lắm, thấy bơ vơ quá, chả rủ được ai, thế là chợt nảy ra ý, rủ Phi đi cùng. Thực ra, lúc ấy, tôi chả nghĩ gì, vô tâm quá! Tôi chỉ nhăm nhăm muốn đi xem cho đỡ buồn thôi. Đến lúc ngồi trong nhà hát, xem thật, thì tôi không thích nữa, tôi hối hận đã rủ Phi. Chốc chốc lại xem đồng hồ, tôi muốn về giữa chừng để Phi về nhà sớm. Phi không để ý đến băn khoăn của tôi vẫn xem chăm chú nên tôi không dám nói. Chả lẽ rủ bạn đi rồi lại bảo bạn về?
               Thế là sau đó sinh chuyện ngay. Loan, vợ Phi nghe ai nói tôi và Phi thân nhau, bây giờ thấy hai tên đi đâu về muộn nên đã có thái độ khác thường với tôi làm tôi bức xúc lắm và khóc. Tôi đã đến nhà và nói với vợ bạn rằng: ”Loan tin mình hay không thì tùy, nhưng mình chỉ muốn nói một điều với bạn, mình mất anh MQ, đó là nỗi đau mất mát quá lớn, nhưng mình không bao giờ đem cái bất hạnh của mình đến cho người khác. Mình không thể phá hạnh phúc của các bạn. Phi và Loan, đều là bạn của mình mà. Dù sao, mình có lỗi là đã rủ Phi đi xem kịch và về quá muộn mà lẽ ra không nên thế. Cho mình xin lỗi về điều đó, và mong rằng bạn đừng suy diễn điều gì Loan ạ”.
             Rồi tôi đi chuyến công tác miền Trung với cơ quan làm chiến lược. Tôi viết thư cho Phi, tâm sự về công việc của tôi và tâm trạng xa nhà khi không còn MQ nữa. Tôi hỏi thăm và mong hai bạn vui vẻ, hạnh phúc.Tôi thú nhận rằng, tôi đang sót xa đang thầm ước sẽ đến một ngày rất gần thôi, tôi có thể lạnh lùng với tất cả mọi người, với cả Phi. Tôi sẽ thay đổi hẳn, sẽ sống thuần túy bằng lí trí, để thực sự chỉ còn lại những nụ cười, cười ngay trên những đau khổ của chính mình và của cả mọi người. Tôi sẽ không còn là nô lệ cho thứ tình cảm quá sâu nặng và yếu đuối không cần thiết. Tôi sẽ không hi vọng và tin vào lòng tốt của ai để sẽ chẳng bao giờ bị thất vọng. Tôi bảo Phi, tôi biết cái triết lí sống vậy là“quái gở”, nhưng tôi mệt mỏi rồi, tôi thật thà và quí bạn nên mới kể bạn nghe, chứ không nói với ai hết. Ôi chao giờ đây viết lại cảnh tình ngày ấy, tôi chợt bật cười vì mình, chứ không khóc nữa, và thương ai lỡ có một lần dù chỉ là trong ý nghĩ, muốn thân với mụ đàn bà đa cảm phức tạp như tôi.
             Sau khi MQ mất ít lâu, cơ quan quan tâm đến tôi hơn. Và vì MQ mất, nên mọi người mới đến thăm nhà, chứ tôi vừa chuyển về Trung tâm, đã có ai thân? Tôi nhớ mãi một cô em trong cùng bộ phận khi đến nhà, mới dậm chân bành bạch “ôi em không thể tưởng tượng được gia đình chị phải sống khổ sở chật chội đến thế này, em cứ tưởng nó phải khác lắm cơ”. Đấy là cô bạn nhỏ tuổi. Còn các Sếp thì manh nha một ý tưởng thật tốt đẹp, thu xếp phân nhà cho tôi. Cuối cùng thì tôi được phân một căn hộ tập thể 30 mét vuông trên tầng 5, một khu tập thể, nơi mà cặp vợ chồng khác đã ở 20 năm nay trả lại để đổi sang nhà mới. Nhà rất cũ, phải sửa sang lại, xây bể nước trên cao, rồi thay đổi một số thứ nữa cho khang trang hơn. Dù nhà cũ, nhưng vậy là rất quí rồi. Tôi bận đi làm tối ngày ở hai cơ quan cùng một lúc, lại kém cỏi về xây dựng, nên nhờ anh rể, đến thị sát và làm giúp hợp đồng thuê thợ sửa. Tôi không thể nhờ Phi, mặc dù Phi am hiểu và tháo vát cẩn thận, bởi tôi không muốn Phi vất vả vì tôi, lại thêm sự hiểu lầm cho vợ bạn thì mệt quá cho cả hai. Anh rể rất nhiệt tình. Trước khi đi xa, MQ nói, mà sau này anh nhắc lại tôi mới biết, rằng “em đi vắng, ở nhà có gì cần, anh giúp đỡ vợ em với nhé”. Anh rể cứ tâm niệm lời dặn ấy, và khi MQ mất rồi, thì nó trở thành thiêng liêng. Bởi vậy, quá sót MQ, thương tôi, nên khi có việc tôi nhờ là làm ngay. Tuy nhiên, vì tôi vô tư quá nên không để ý rằng anh mất nhiều thời gian và thật nhiệt tình có thể dẫn đến phiền phức nhất định, làm đảo lộn phần nào sinh hoạt gia đình anh chị, sẽ kém vui. Chả là trong lúc tôi đi làm vắng, anh tranh thủ được buổi trưa buổi tối đến là đến, bảo thợ làm, kiểm tra đôn đốc suốt. Tôi thì đi làm hai nơi suốt từ 8 giờ sáng tới 10 giờ đêm mới về, tranh thủ lắm thì buổi trưa tạt về mấy phút nhìn ngó qua rồi đi. Mấy bà cháu vẫn ở chợ Trời và tự lo cho nhau. Bởi vậy, tôi đã chủ động tâm tình để chị tôi thông cảm, về sự vô tâm của mình và tôi quên không biết đã kể tình tiết này chưa:
            Một lần, tình cờ anh đến, tôi đang dọn dẹp nhà cửa (thợ làm xong rồi), thì tôi bị chóng mặt. Anh cuống lên, hỏi có cần giúp gì không? Tôi nhờ anh đi mua hộp dầu cao, và đúng chỉ như thế, rồi bảo anh về ngay đi, tôi tự lo được. Tôi kiên quyết đến mức khó chịu, buộc anh phải về. Còn tôi thì nằm đó, một mình, ngày càng quay cuồng, tự nôn mửa, tự xoa dầu, không gọi được ai đến giúp. Tôi không sợ hiểm nguy của tật bệnh, kể cả cái chết, vì nếu chết tôi sẽ được gặp lại MQ ở thế giới bên kia. Tôi luôn ý thức được chuyện “nam nữ thụ thụ bất thân”, nên phải thận trọng cả với anh em thân thiết trong gia đình. Tôi ngày càng cảm thấy BUỒN và CƯỜI cho sự cô đơn của mình bởi vì lúc nào cũng phải dè chừng tránh đi những hiểu lầm không đáng có.
            Hôm nay ngồi viết sách, tôi phải thú nhận một sự thật: tôi rất sót xa cay đắng mỗi khi vô tình nhớ đến những chuyện buồn xảy ra. Suy cho cùng, tại vì không có MQ làm chỗ dựa cho tôi như ngày xưa nữa. Tôi đã nhận ra rằng, không phải vì mất MQ mà tôi được phép vô tư nhận từ người khác giới những sự giúp đỡ chân tình và sót thương giản dị Tôi càng thấm thía bức thư bạn gái ở Ấn độ (nơi tôi ở nhờ đầu tiên), gửi cho tôi nhân chia buồn về chuyện MQ ra đi. Bạn bằng tuổi tôi, nhưng chồng chết trước nữa tám năm. Bạn trải qua những phiền toái, cực khổ sớm hơn tôi, nên thương tôi mà viết, mà chia sẻ. Còn bây giờ, tôi kể chuyện riêng của mình, không đơn thuần là kí ức ghi lại, mà tôi muốn gửi một thông điệp, cũng là lời nhắn nhủ tới chị em không may góa bụa (và rộng thêm nữa, chị em đang không có chồng dù với bất cứ lí do nào), rằng “TÔI THƯƠNG CHỊ EM VÔ CÙNG!!!”

 

Trích hồi ký: NƯỚC MẮT VÀ NỤ CƯỜI

của Bùi Thị Kim Thư

(còn nữa)