Vào khoảng tháng 12 năm 1943, Người tham dự bữa tiệc do Hầu Chí Minh, Chủ nhiệm Cục chính trị Đệ tứ chiến khu chiêu đãi. Tại bữa tiệc này, Nguyễn Hải Thần, vốn tự phụ về vốn Hán học của mình nên vừa có ý tự đắc vừa muốn lấy lòng quan trên đã buông ra một vế đối ngụ ý so sánh Hầu Chí Minh với Hồ Chí Minh để thách đối:
“Hầu Chí Minh, Hồ Chí Minh, nhị vị đông chí , chí giai minh” (Hầu Chí Minh, Hồ Chí Minh, hai vị là đồng chí, chí đều sáng)
Mọi người trong bữa tiệc còn đang suy nghĩ tìm cách đối lại thì Hồ Chí Minh đã ung dung đối lại như sau:
“Nhĩ cách mạng, ngã cách mạng, đại gia cách mạng, mạng tất cách” (Ông cách mạng, tôi cách mạng, tất cả đều cách mạng thì cách mạng tất thành công).
Vế đối của Bác rất chỉnh cả về ý tứ lẫn ngôn từ lại có tầm tư tưởng cao, có tính cách mạng triệt để. Mọi người vỗ tay tán thưởng. Hầu Chí Minh không ngớt lời ca ngợi: “Đối hay lắm, hay lắm”. Nguyễn Hải Thần cũng cung kính nói: “Hồ Chí Minh tài trí mẫn tiệp. Bội phục! Bội phục!”.
Sau Cách mạng tháng Tám, Nguyễn Hải Thần cùng một số người Việt Nam nữa như Nguyễn Tường Tam, Vũ Hồng Khanh theo đoàn quân Tiêu Văn của Tưởng Giới Thạch về nước. Để thực hiện sách lược tạm hòa hoãn với quân Tưởng, nhằm tập trung lực lượng kháng chiến ở Nam bộ, ngày 01/01/1946 Nguyễn Hải Thần được cử giữ chức Phó Chủ tịch Chính phủ lâm thời nước Việt Nam dân chủ cộng hòa và sau đó được bổ sung vào Quốc hội (không qua bầu cử) đồng thời giữ chức Phó Chủ tịch Liên hiệp chính thức. Nhân dịp này, Nguyễn Hải Thần đã làm thơ gửi Hồ Chủ tịch:
“Gánh vác việc đời ông với tôi
Con đường gai góc sẻ làm đôi
Cùng chung đất nước chung bờ cõi
Cũng một ông cha, một giống nòi
Đành chịu nước cờ thua nửa ngựa
Còn hơn miệng thế chế mười voi
Mấy lời nhắn nhủ cùng ông biết
Nước ngược buông câu phải lựa mồi”
Thâm ý của Nguyễn Hải Thần là muốn khuyên Hồ Chủ tịch đành chịu phần thua, lựa chiều lòng Trung Hoa Quốc dân đảng. Biết rõ ý đồ ấy, Hồ Chủ tịch đã họa lại như sau:
“Ông biết phần ông, tôi biết tôi
Quyết giành thắng lợi chẳng chia đôi
Đã sinh đầu óc, sinh tai mắt
Nỡ bỏ ông cha, bỏ giống nòi
Họ trót sa chân vào miệng cọp
Tôi đành ghé đít cưỡi đầu voi
Cờ tàn mới biết tay cao thấp
Há phải như ai cá đớp mồi”
Bài thơ họa lại, lời lẽ thật đanh thép, vừa thể hiện tinh thần quyết vượt mọi khó khăn, hiểm nguy giành thắng lợi vừa phê phán mạnh mẽ thái độ hèn hạ của bọn người cam tâm làm tay sai ôm chân Quốc dân đảng Trung Hoa, bỏ ông cha, bỏ giống nòi.
Bài họa thật sắc sảo, tài tình!
Vũ thị Song thu (sưu tầm)
Nguồn: Báo Sức khỏe và Đời sống
Hỏi Thu bài này có phải của Hồ Chí Minh hay truyền thuyết.
Trả lờiXóaXin thưa với bác vô danh nào đó rằng:Bài Song Thu sưu tầm trên đây cũng chỉ thấy trên báo và thậm chí còn nghe nhiều người truyền tụng nữa chứ Thu dạy văn thơ Hồ Chí Minh cho học sinh cũng không thấy sách giáo khoa nói gì đến bài này và đọc ở Hồ Chí Minh toàn tập cũng không thấy. Do vậy Thu nghĩ rằng có lẽ đó là giai thoại văn thơ thì đúng hơn.
Trả lờiXóa