Dịch Bắc hành tạp lục: Bài 21

Bài 21

Thái Bình mại ca giả

太平賣歌者	Thái Bình mại ca giả
太平瞽師粗布衣，	Thái Bình cổ sư thô bố y
小兒牽挽行江湄。	Tiểu nhi khiên vãn hành giang mi
云是城外老乞子，	Vân thị thành ngoại lão khất tử
賣歌乞錢供晨炊。	Mại ca khất tiền cung thần xuy
鄰舟時有好音者，	Lân chu thời hữu hiếu âm giả
牽手引上船窗下。	Khiên thủ dẫn thướng thuyền song hạ
此時船中暗無燈，	Thử thời thuyền trung ám vô đăng
棄飯潑水殊狼藉。	Khí phạn bát thủy thù lang tạ
摸索引身向坐隅，	Mô sách dẫn thân hướng tọa ngung
再三舉手稱多謝。	Tái tam cử thủ xưng đa tạ
手挽弦索口作聲，	Thủ vãn huyền sách khẩu tác thanh
且彈且歌無暫停。	Thả đàn thả ca vô tạm đình
声音殊異不得辨，	Thanh âm thù dị bất đắc biện
但覺嘹喨殊可聽。	Ðãn giác liêu lượng thù khả thinh
舟子寫字為余道	Chu tử tả tự vị dư đạo
此曲世民與建成。	Thử khúc Thế Dân dữ Kiến Thành
觀者十數並無語，	Quan giả thập số tịnh vô ngữ
但見江風蕭蕭江月明。	Ðãn kiến giang phong tiêu tiêu giang nguyệt minh
口噴白沫手酸縮，	Khẩu phún bạch mạt, thủ toan súc
卻坐斂弦告終曲。	Khước tọa, liễm huyền, cáo chung khúc
殫盡心力幾一更，	Ðàn tận tâm lực cơ nhất canh
所得銅錢僅五六。	Sở đắc đồng tiền cận ngũ lục
小兒引待下船來，	Tiểu nhi dẫn đắc há thuyền lai
猶且回顧禱多福。	Do thả hồi cố đảo đa phúc
我乍見之悲且辛，	Ngã sạ kiến chi, bi thả tân
凡人愿死不愿貧。	Phàm nhân nguyện tử bất nguyện bần
只道中華盡溫飽，	Chỉ đạo Trung Hoa tẫn ôn bão
中華亦有如此人。	Trung Hoa diệc hữu như thử nhân
君不見使船朝來供頓例，	Quân bất kiến sứ thuyền triêu lai cung đốn lệ
一船一船盈肉米。	Nhất thuyền, nhất thuyền doanh nhục mễ
行人飽食便棄餘，	Hành nhân bão thực tiện khí dư
殘肴泠飯沉江底。	Tàn hào lãnh phạn trầm giang để.

Dịch nghĩa: người hát rong ở Thái Bình

Ở phủ Thái Bình có người mù mặc áo vải thô
Có đứa trẻ dẫn đi bờ sông
Nói rằng ông già ăn xin ở ngoài thành
Hát mướn xin tiền nấu ăn
Thuyền bên có người ưa nghe hát
Cầm tay dẫn xuống thuyền dưới cửa sổ
Lúc này trong thuyền tối không đèn
Cơm thừa canh cặn đổ bừa bãi
Ông già lần mò ngồi vào một góc
Hai ba lần giơ tay xin cám ơn
Tay nắn dây đàn, miệng cất tiếng hát
Vừa đàn vừa ca không nghỉ
Tiếng nghe lạ hoắc không hiểu được

Nhưng thánh thót véo von rất muốn nghe
Nhà thuyền viết chữ bảo ta rằng :
Khúc hát này nói về Thế Dân và Kiến Thành
Người nghe khoảng chục người đều im lặng
Chỉ thấy gió sông vi vu dưới trăng sáng
Miệng sùi nước bọt, tay mỏi rã rời
Ngồi xuống, xếp đàn, nói rằng hát đã xong
Hết lòng hết sức đàn gần một trống canh
Văy mà chỉ đuợc năm sáu đòng
Ðứa em dẫn ra khỏi thuyền
Còn quay đầu lại chúc lành
Chợt thấy ta bồi hồi thương xót
Phàm nguời ta thà chết hơn sống nghèo
Nghe nói ở Trung Hoa mọi người đều được ấm no
Ở Trung Hoa cũng có người nghèo như thế sao
Anh không thấy lệ cung phụng thuyền đi sứ mỗi ngày
Từng thuyền từng thuyền thịt gạo đày
Người đi thuyền ăn no, thừa vứt bỏ
Cơm nguội, thức ăn đổ chìm xuống đáy sông

Dịch thơ: Người hát rong ở Thái Bình

Ông mù mặc áo vải thô

Một em bé dắt ven bờ sông Minh

Ông ăn xin ở Thái Bình

Thường đi hát mướn kiếm ăn xin tiền

Có người thích hát thuyền bên

Bèn cầm tay dắt lên thuyền bên song

Trời vừa sập tối đèn không

Cơm thừa canh cặn lung tung đầy sàn

Ông tìm một góc ngồi an

Giơ tay tỏ ý hàm ơn mấy lần

Nắn dây miệng hát tay đàn

Véo von thánh thót nhặt khoan không ngừng

Tai nghe khúc hát lạ lùng

Tuy rằng không hiểu nhưng lòng vẫn ham

Nhà thuyền viết bảo ta rằng

Đây là tích hát Thế Dân, Kiến Thành ^*

Mọi người tất thảy lặng thinh

Chỉ nghe gió mát trăng thanh đầy trời

Miệng sùi bọt, tay rã rời

Xếp đàn ông mới thưa bài đã xong

Tận tâm tận lực canh ròng

Mà tiền chỉ dăm sáu đồng vậy thôi

Đứa em khi dẫn ra ngoài

Ông quay đầu chúc mọi người gặp may

Bồi hồi ta xót thương thay

Chết còn hơn sống thế này tủi chưa ?

Trung Hoa mọi người ấm no

Sao còn người sống khổ như thế này ?

Không xem thuyền sứ mỗi ngày

Thuyền nào gạo thịt cũng đầy cung cho

Nhà thuyền nấu nướng ăn no

Thức ăn thừa thãi đổ bừa xuống sông.?

                                Đỗ Đình Tuân

                                   (dịch thơ)

Chú thích:

* Lý Kiến Thành con trưởng vua Đường Cao Tổ, sau bị em là Lý Thế Dân giết chết và đoạt mất ngôi vị

4/7/2014

Đỗ Đình Tuân