Dịch Bắc hành tạp lục: Bài 26

Bài 26

Ngũ nguyệt quan cạnh độ

五月觀競渡	Ngũ nguyệt quan cạnh độ
懷王歸葬張儀死，	Hoài Vương 1qui táng, Trương Nghi 2 tử,
楚國詞人記佩蘭。	Sở quốc từ nhân 3 ký bội lan 4.
天古招魂終不返，	Thiên cổ chiêu hồn 5 chung bất phản,
滿江爭競太無端。	Mãn giang tranh cạnh thái vô đoan.
煙波渺渺空悲怨，	Yên ba diểu diểu không bi oán,
羅鼓年年自笑歡。	La cổ niên niên tự tiếu hoan 6.
魂若歸來也無托	Hồn nhược quy lai dã vô thác,
龍蛇鬼蜮遍人間。	Long xà quỷ vực biến nhân gian.

Dịch nghĩa¨: Tháng năm xem đua thuyền

Hoài Vương chết, đưa hài cốt về mai táng, Trương Nghi cũng chết.
Nhớ nhà thơ nước Sở đeo chùm hoa lan để tỏ phẩm chất của mình.
Ngàn năm gọi hồn, hồn vẫn không về.
Thuyền đua đầy sông, nào có ý nghĩa gì đâu!
Nhìn khói sóng mịt mù mà đau thương oán giận.
Hàng năm chiêng trống vẫn cứ bày trò vui như thế này đây.
Vả chăng hồn ông có về cũng không biết nương tựa vào đâu.
Khắp nhân gian nơi nơi đầy dẫy rắn rồng, quỷ quái.

Dịch thơ: Tháng năm xem đua thuyền

Hoài Vương quy táng, Trương Nghi mất

Thơm phức bội lan nhớ Khuất Nguyên

Muôn kiếp gọi hồn hồn chẳng lại

Đua thuyền tìm xác xác không lên

Mịt mù khói sóng người thương giận

Ầm ĩ  trống kèn kẻ  lãng quên

Hồn dẫu có về về cũng tội

Nhân gian đầy rẫy bọn đê hèn.

                                 Đỗ Đình Tuân

                                  (dịch thơ)

Chú thích:

1. Vua nước Sở, không nghe lời Khuất Nguyên can gián, sang hội với nước Tần, bị giữ lại, rồi chết ở đấy, sau đưa hài cốt về Sở.

2. Mưu sĩ nước Tần, Trương Nghi dùng mưu dèm pha Khuất Nguyên với vua Sở Hoài Vương. Khuất Nguyên bị đi đày, Trương Nghi thành tướng quốc. Sau Trương Nghi bị mưu hại, bỏ chạy, cuối cùng chết ở nước Ngụy.

3. Tức Khuất Nguyên, nhà thơ nước Sở. Khuất Nguyên thường đeo hoa lan, hoa tiêu để tỏ lòng cao khiết.

4. Ly tao có câu: "Xâu chùm hoa lan để đeo", ở đây chỉ Khuất Nguyên, tác giả thiên Ly tao.

5. Tống Ngọc, người đương thời với Khuất Nguyên có làm bài Chiêu hồn để tỏ lòng thương tiếc Khuất Nguyên.

6. Khuất Nguyên mất ngày 5 tháng 5. Hàng năm vào ngày này, người Trung Quốc tổ chức kỷ niệm nhà thơ bằng cách đua thuyền nói là đi tìm di hài nhà thơ.

6/7/2014

Đỗ Đình Tuân