Dịch Bắc hành tạp lục: Bài 13

Bài 13

Ninh Minh Giang chu hành

寧明江舟行	Ninh Minh giang 1 chu hành
粵西山中多澗泉	Việt Tây sơn trung đa giản tuyền
千年合注成一川	Thiên niên hợp chú thành nhất xuyên
自高襾下如潑天	Tự cao á hạ như bát thiên
灘上何所聞	Than thượng hà sở văn?
應龍激怒雷田田	Ưng long kích nộ lôi điền điền
灘下何所見	Than hạ hà sở kiến?
弩機劇發矢離絃	Nỗ cơ kịch phát thỉ ly huyền
一瀉萬里無停堙	Nhất tả vạn lý vô đình yên
高山夾岸如離垣	Cao sơn giáp ngạn như tường viên
中有怪石森森然	Trung hữu quái thạch sâm sâm nhiên
有如龍蛇虎豹牛馬羅其前	Hữu như long, xà, hổ, báo, ngưu, mã la kỳ tiền
大者如屋小如拳	Ðại giả như ốc, tiểu như quyền
高者如立低如眠	Cao giả như lập, đê như miên
直者如走曲如旋	Trực giả như tẩu, khúc như tuyền
千形萬狀難盡言	Thiên hình vạn trạng nan tận ngôn
蛟螭出沒成重淵	Giao ly xuất một thành trùng uyên
湧濤噴沫日夜爭豗喧	Dũng đào phún mạt nhật dạ tranh hôi huyền
夏潦初漲沸如煎	Hạ lạo sơ trướng phí như tiên
一行三日心懸懸	Nhất hành tam nhật tâm huyền huyền
心懸懸多所畏	Tâm huyền huyền đa sở úy
危乎殆哉汨沒無底	Nguy hồ đãi tai cốt một vô để
共道中華路坦平	Cộng đạo Trung Hoa lộ thản bình
中華道中夫如是	Trung Hoa đạo trung phù như thị
窩盤屈曲似人心	Oa bàn khuất khúc tự nhân tâm
危亡傾覆皆天意	Nguy vong khuynh phúc giai thiên ý
高才每被文章妒	Cao tài mỗi vị văn chương đố
人肉最為魑魅喜	Nhân nhục tối vi ly mị hỷ
風波邢得儘能平	Phong ba na đắc tận năng bình
忠信到頭無足恃	Trung tín 2 đáo đầu vô túc thị
不信出門皆畏途	Bất tín "xuất môn giai úy đồ"
試望滔滔此江水	Thí vọng thao thao thử giang thủy

Dịch nghĩa: Đi thuyền trên sông Minh Ninh

Trong núi miền Việt Tây có nhiều khe suối
Nghìn năm hợp lại thành một sông
Như nước rót xuống từ trời cao
Trên thác nghe thấy gì ?
Rồng hiện giận dữ, sấm động ầm ầm
Máy nỏ bật mạnh, tên vút khỏi dây
Một dòng vạn dặm không ngừng
Núi cao bên bờ như bức tường
Trong có đá hình thù kỳ dị chen chúc
Như rồng, rắn, hổ, báo, trâu, ngựa la liệt trước phía trước
Lớn như nhà, nhỏ bằng nắm tay
Cao như đứng, thấp như ngủ
Thẳng như chạy, cong như xoay vòng
Muôn hình vạn trạng khó nói hết
Thuồng luồng, ly long ra vào thành vực thẳm
Sóng vỗ bọt phun ngày đêm ầm ĩ
Lụt mùa hè vừa dâng nước sôi sục
Ði một mạch ba ngày, lòng chơi vơi
Lòng chơi vơi vì sợ hãi
Thiệt là nguy hiểm chìm sâu không đáy
Mọi người đều nói đường đi Trung Hoa bằng phẳng
Ðường Trung Hoa như thế này ư !
Sâu hiểm quanh co như lòng người
Nguy vong nghiêng đổ đều do ý trời
Tài cao thường bị văn chương ganh ghét
Thịt người là thứ ma quỷ thích nhất
Sóng gió làm sao yên cho hết
Giữ trung tín rốt cuc không đủ cậy nhờ
Ai không tin rằng "ra ngoài cửa mọi đường đều đáng sợ"
Thì hãy thử nhìn nước sông cuồn cuộn đó

Dịch thơ: Đi thuyền trên sông Ninh Minh

Việt Tây có lắm suối nguồn

Nghìn năm họp lại thành con sông dài

Trên cao rót xuống tự trời

Ầm ầm sấm động bên tai khác gì

Dười dòng mới lắm lạ kỳ

Dây cung bật mạnh tên phi rào rào

Một dòng vạn dặm tuôn trào

Núi cao như vách tường cao đôi bờ

Đá hình quái lạ lô nhô

Như rồng như rắn trâu bò…bày ra

Bé nắm tay, lớn tòa nhà

Cao như đứng, thấp như là ngủ say

Thẳng như chạy, cong vòng xoay

Muôn hình vạn trạng lời bày được sao?

Thuồng luồng rồng rắn ra vào

Đêm ngày ầm ĩ sóng trào nơi nơi

Lũ hè dòng nước sục sôi

Đi ba ngày đẫy lòng chơi vơi lòng

Biết bao nhiêu sự hãi hùng

Nơi đây thật sự vô cùng hiểm nguy

Trung Hoa ai bảo dễ đi

Núi cao sông dốc gồ ghề khắp nơi

Hiểm sâu hơn cả lòng người

Nguy vong nghiêng đổ ý trời tạo nên

Tài cao thì bị ghét ghen

Thịt người ma quỷ đã quen ưa dùng

Làm sao yên được sóng lừng

Giữ lòng trung tín liệu trông cậy gì

Ra ngoài mọi sự đều nguy

Thử trông dòng nước cuốn đi ầm ầm…?

                                   Đỗ Đình Tuân

                                     (dịch thơ)

Chú thích:

 1.Ninh Minh giang: tức Minh giang, khi chảy qua huyện Ninh Minh thì gọi là Ninh Minh giang.

2. Trung tín: Lấy tích Đường Giới, người thời Tống, tính tình cương trực, phải biếm đi nơi hẻo lánh. Khi thuyền qua sông Hoài, sóng to gió lớn. Ông ngồi ngay ngắn đọc câu thơ:

Bình sinh thượng trung tín
Kim nhật nhiệm phong ba!
(Ngày thường giữ lòng trung tín,
Bây giờ (thì) mặc sóng gió!)

Nhà thơ dùng điển này, nhưng với ý ngược lại: mình giữ lòng trung tín nhưng gặp hiểm nguy vẫn không tin cậy được.

28/6/2014
Đỗ Đình Tuân